Dava, cezai şart alacağının tahsili istemine ilişkindir...
Dava, akaryakıt bayilik sözleşmesinin haksız feshedildiği ve asgari alım taahhüdüne aykırı davranıldığı iddiasına dayalı cezai şart ve kâr kaybı alacağının tahsili istemine ilişkin olup..
Uyuşmazlık, bayilik sözleşmesi kapsamında asgari alım taahhüdüne aykırılık nedeniyle kâr mahrumiyeti alacağının tahsili istemine ilişkindir...
11. HD. 27.03.2024 T. E: 2023/5336, K: 2488
Asıl dava, karşı dava ve birleşen dava sözleşmeden kaynaklanan cezai şart alacağına ilişkindir...
İhtirazi kayıt koymadan her yıl davalıya ürün vermişse de, protokolde ve sözleşmede yer alan hüküm dikkate alındığında ihtirazi kayıt koymadan ceza koşulunu talep edebileceği- Sözleşme serbestisi ilkesi, çerçevesinde taraflar sözleşme ile ceza koşulu talep edebilmek için ihtirazı kayda gerek olmadığını kararlaştırmışsa veya taraflardan biri ceza koşulu talep edebilmek için ihtirazı kaydı aramayacağını taahhüt etmişse sonradan yapılan teslimlerde ihtirazi kayıt konulmamış olsa dahi geriye dönük ceza koşulunu talep etme hakkının bulunmadığı- Her ne sebepten doğarsa doğsun ceza koşulunu talep hakkının ihtirazi kayıt ileri sürülmesine gerek olmaksızın sözleşme ile saklı tutulması veya ihtirazi kayıt aranmayacağı hususunda taahhütte bulunulması durumunda bir yıllık dönemler sonunda ceza koşulu alacağının yazılı olarak talep edilmemesinin zımnen feragat olarak kabul edilemeyeceği- Taraflarca imzalanan sözleşme ve protokolün anılan maddeleri karşısında sözleşme süresince davalının yıllık taahhüdüne uygun alım yapmamasına rağmen ihtirazi kayıt ileri sürülmeden ürün verilerek sözleşmenin devam ettirilmesinin artık ceza koşulunun talep edilemeyeceği hususunda davalıda haklı güven oluşturmayacağı bu nedenle davalı şirketten asgari alım taahhüdüne uyulmamasından dolayı ceza koşulu talep edebileceği-
Taraflar arasında düzenlenen bayilik sözleşmesinin eki olan taahhütnamede yer alan “...davalının taahhütnameden doğan haklarını bir veya birden fazla kereler geriye dönük olarak kullanmamış olmasının söz konusu haklardan feragat ettiği şeklinde yorumlanamayacağı...” yönündeki düzenleme karşısında davalının ihtirazi kayıt koymadan her yıl davacıya ürün vermesinin tonaj taahhüdü nedeniyle cezai şarttan zımnen feragat edilmesi anlamına gelip gelmeyeceği- Davacı tarafından imzalanan taahhütname karşısında sözleşme süresince davacının yıllık taahhüdüne uygun alım yapmamasına rağmen ihtirazi kayıt ileri sürülmeden davacıya ürün verilerek sözleşmenin devam ettirilmesinin artık ceza koşulunun talep edilemeyeceği hususunda davacıda haklı güven oluşturmayacağı- Davacı şirketten asgari alım taahhüdüne uyulmamasından dolayı sözleşmenin dördüncü yılına ilişkin ceza koşulu talep edebileceği-
Uyuşmazlık, taraflar arasındaki sözleşmenin davalı tarafından ihlali nedeniyle sözleşmede öngörülen gecikme cezasının tahsili istemine ilişkin açılan davada taraflar arasındaki sözleşmeye uygun ihtarname olup olmadığı noktasında toplanmıştır.
Taraflar arasındaki sözleşmenin feshi sırasında davacı tarafından anılan sözleşme ve ekleri ilgili kayıtlara geçmiş haklar, borçlar ve fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkının saklı tutulmuş olması karşısında icra takibine konu alacak kalemlerinin talep edilip edilemeyeceği- Davalı tarafından davacıya verilen taahhütnamede; bayilik sözleşmesinin devamı süresince her yıl satılacağı taahhüt edilen akaryakıt ve madeni yağın belirlenen miktarların altında kalması hâlinde satılamayan beher metreküp akaryakıt başına 50 USD, madeni yağlar için ise metreküp başında 600 USD ceza koşulunun ödeneceğinin kararlaştırıldığı ve bayilik sözleşmesinde davacının bayilik sözleşmesinin feshi ile ceza koşulu ve tazminat, bunun yanında edimin ifası yanında ceza koşulunu da talep edebileceğinin düzenlendiği- Davacı tarafından ise bayilik sözleşmesinin feshi sonrasında, fatura düzenleme ve icra takibi ile ceza koşulunun tahsilinin talep edildiği- Bayilik sözleşmesine ilişkin fesihnamede sözleşme ve ekleri ile alakalı davacının kayıtlara geçmiş hak ve borçlar ile fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakları saklı tutulduğu ve taahhütnamede; bayilik sözleşmesinin feshi durumunda davacının fesih tarihinin yer aldığı taahhüt yılı için taahhütnamede belirlenen miktarlarda ceza koşulunu talep edebileceği, yine davacının anılan taahhütnameden doğan haklarını bir veya birden fazla kereler geriye dönük olarak kullanmamış olmasının bahse konu haklardan feragat ettiği şeklinde yorumlanamayacağının davalı tarafından kabul edildiği- Bölge Adliye Mahkemesince; asgari alım taahhüdüne ilişkin fesihnamede herhangi bir ihtirazi kayıt konulmadığından ceza koşulunun talep edilemeyeceği kabul edilmiş ise de; fesihnamede davacı tarafından kayıtlara geçen hak ve alacaklara ilişkin talep ve dava hakları saklı tutulduğundan ve fesihnameden sonra alacağa dayanak faturaların düzenlenip bu faturalara dayalı olarak icra takibinin ikame edilmiş olması karşısında, davacının ceza koşulu talebinden vazgeçildiği yönünde davalı taraf nezdinde haklı bir güven tesis edecek kadar uzun bir süre suskun kaldığı söylenemeyeceğinden davalı tarafından verilen asgari alım taahhütnamesine dayalı olarak ceza koşulu talebinin dürüstlük kuralına aykırı olduğu söylenemeyeceği-
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı alacak, cezai şart ve gecikme tazminatı- Sözleşmeye konu dükkanın teslimi, bu olmazsa rayiç bedelinin tahsili talep edildiğinden, artık seçimlik ceza talep edilemeyeceği- Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi, eser sözleşmesi ile birlikte satış vaadi sözleşmesinden oluşan karma bir akit olup eksik işler ve ayıplı imalâtların giderim bedeli, gecikme tazminatı ve cezai şart alacaklarında zamanaşımı süresinin 5 yıl olduğu- Arsa sahibi teslim edilmesi gereken tarihteki gecikilen her ay için zararını davayla isteyebileceğine göre her geçen ay zararının o ayın sona ermesiyle istenebileceği (muaccel hale geleceği)-