Emlak komisyon ücreti- Satış işleminden vazgeçen alıcının öngörülen %6 oranındaki ücretin %3'ünü tellallık ücreti olarak ödemekle yükümlü olduğu- Satış bedelinin geri kalan %3’ü oranındaki kısmının ise cezai şart niteliğinde bulunduğu ve davalı tacir olmadığından, TBK. mad. 182/son gereğince, cezai şartın fahiş olması halinde, tenkisi gerektiği- Ceza koşulunun fahiş olup olmadığı, tarafların iktisadi durumu, özel olarak borçlunun ödeme kabiliyeti ile beraber, borçlunun borcunu yerine getirmemiş olması nedeniyle sağladığı menfaat, kusur derecesi ve borca aykırı davranışın ağırlığı ölçü alınarak tayin edilmesi ve hüküm altına alınan ceza miktarın, hak, adalet ve nesafet kurallarına uygun olarak tespiti gerektiği-
Davacı şirkette "arge teknisyeni" olarak boya formülleri üzerinde çalışan davalının, davacı şirketin teknik, üretim teknolojisi ve özel üretim biçimi gibi ticari sırlarına ulaşmasının mümkün olduğu ve taraflar arasında yapılan sözleşmeye aykırı olarak aynı faaliyet alanında çalışan başka bir firmada aynı nitelikte bir işe girmesinin davacı yönünden "haksız rekabet" oluşturduğundan, davalının sözleşmeyle kararlaştırılan ceza-i şarttan sorumlu olduğu ancak sözleşmeyle kararlaştırılan "cezai şart" fahiş olduğundan davanın kısmen kabulü ile 10.000,00 TL’nin davalıdan tahsiline karar verilmesinin isabetli olduğu-
Taşınmazların satışının kanun gereği resmi şekle tabi olduğu ve bu şekle uyulmadan yapılan sözleşmelerin geçersiz sayılacağı- Geçersiz sözleşme gereğince, taraflar aldıklarını iade etmek yükümlüyse de, kat karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca müteahhidin kendi payına düşen dairenin adi yazılı şekilde satışının yapılması alacağın temliki hükmünde olup geçerli olduğundan bu geçerli bir sözleşme nedeniyle tarafların kararlaştırdıkları cezai şartın da geçerli olduğunun kabul edilmesi gerektiği- Satışa konu villanın kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince davalı müteahhidin payına düşen yerlerden olup olmadığı araştırılarak cezai şart talebinin değerlendirilmesi gerektiği-
Ceza-i şart maddelerinin genel işlem koşulu niteliğinde olduğu ayrıca sözleşmenin "ihlalin uyarıya rağmen sona erdirilmemesi halinde ceza-i şart uygulanabileceği" düzenlenmesine karşın, bir uyarıda bulunulmadığından ceza-i şartın sözleşmeye de aykırı olduğu-
3. HD. 22.01.2020 T. E: 2018/1402, K: 457-
Hakimin fahiş gördüğü cezai şartı indirmesi gerektiği- Ticari olmayan işlemlerde bu kuraldan dolayı borçlu ileri sürmese bile, hakim cezai şarttan indirim yapılıp yapılmayacağını doğrudan görevinden ötürü saptaması gerektiği- Tacir borçlu cezai şartın indirilmesini isteyemez ise de (TTK. mad 22; eTTK. 24.) kararlaştırılan ceza tutarı, tacir borçlunun iktisaden sarsılmasına, çöküntüye uğramasına neden olacak ise indirim istenebileceği- Mahkemece (TTK. mad.14, 17, 1463 ve 5362 s. Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu mad. 3 çerçevesinde) kiraya verenin tacir olup olmadığı araştırılarak, davalının tacir olmadığının tespiti halinde; TBK. mad. 182/son gereğince cezai şartın aşırı olup olmadığı tartışılarak sonucuna göre bir hüküm kurulması gerektiği- Tarafların özgür iradesi ile kararlaştırdıkları faiz oranı geçerli olup tarafları bağlayacağı- Temyiz dilekçesinde tarafların tacir oldukları bildirilmiş olmakla, tacir araştırması yapılmadan eksik incelemeye dayalı olarak cezai şart alacağı yönünden de yasal faize hükmedilmesinin hatalı olduğu-
3. HD. 22.01.2020 T. E: 2018/1401, K: 456-
Kira sözleşmesinde yer alan, sözleşmenin bitiminden itibaren taşınmazın idareye teslim edilmeksizin geçen her gün için cari yıl kira bedelinin %1'i oranında cezanın uygulanacağına ilişkin hükmün geçerli bulunduğu ve davacı kiracının tacir olmadığı nazara alındığında, hakimin cezai şart bedelinden takdiri indirim yapması da gerektiği gözetilerek alacak miktarı belirlenip sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği-
3. HD. 22.01.2020 T. E: 2018/1399, K: 454-
3. HD. 22.01.2020 T. E: 2018/326, K: 451-