TÜRK TİCARET KANUNU > - Kıymetli Evrak > - Kambiyo Senetleri > - Poliçe > - Kabul Etmeme ve Ödememe Hâllerinde Başvurma Hakları > Madde 732 - B) Sebepsiz zenginleşme
Takip dayanağı bononun 3 yıllık zamanaşımı süresi dolduktan sonra alacaklı tarafından genel haciz yoluyla takibe konulmuş olması ve borçlu tarafından yasal süresi içinde icra dairesine zamanaşımı itirazında bulunulması üzerine, icra mahkemesince "alacaklının itirazın kesin olarak kaldırılması isteminin reddine” (İİK. m. 68) karar verilmesi gerekeceği-
Bonolarda üç yıllık zamanaşımı süresi dolduktan sonraki bir yıl içinde sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı olarak lehtarın keşideciye başvuru hakkının olacağı-
Dava konusu çekin zaman aşımına uğraması halinde, kambiyo hukukundan doğan hakların yitirilmiş olacağı, böyle bir belgeye dayanan taraf ile diğer taraf arasında temel ilişki bulunması halinde belgenin yazılı delil başlangıcı olarak kabulü gerektiği ve bu halde, alacaklının alacağını tanık dâhil her türlü delille kanıtlayabileceği- TTK.’ nun 644. maddesine dayanılmasının taraflar arasında temel ilişki bulunmaması halinde mümkün olduğu- Mahkemece ispat külfetinin davacıda olduğu gözetilerek, davacıya alacağını kanıtlaması olanağı tanınıp, deliller toplandıktan sonra bir karar verilmesi gerektiği-
Çekin zamanaşımına uğraması halinde, kambiyo hukukundan doğan hakların yitirileceği, böyle bir durumda keşideciyle lehtar arasındaki «temel ilişki» yönünden zamanaşımına uğramış çeke yazılı delil başlangıcı olarak dayanılabileceği, alacağın varlığının tanık dahil her türlü delil ile kanıtlanabileceği; eğer çek ciro edilmiş ise, çeki elinde bulunduran üçüncü kişinin, borçluya karşı Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusunda, «sebepsiz zenginleşme»ye dayalı alacak davası açabileceği-
Çek'i kaybedip çek hakkında İptal davası açara bu yönde karar aldırdığını ve alacağını henüz alamadığını ileri süren hamilin keşideciye karşı açtığı bu davanın dinlenebilmesi için, çek'in ortada olması yada keşideci tarafından çekin varlığının kabul edilmiş olması gerektiği- Davalı, dava dışı lehdar İle aralarındaki ilişkinin varlığını kabul ediyor ise de çek'in varlığını başından beri kabul etmediğinden davacının, aralarında temel borç ilişkisi bulunmayan keşideciye karşı bu davayı açamayacağı-. Yalnızca çeki kendisine ciro eden lehdara karşı, aralarındaki temel borç ilişkisine dayalı olarak bir dava açabileceği-
Çekin ibraz edilmemiş olması halinde hamilin keşideciye karşı kambiyo hukuku çerçevesinde çeke dayalı müracaat hakkının düşeceği ancak bu durumda TTK. 730 (şimdi; Yeni TTK. mad. 818) ve 644. (şimdi; Yeni TTK. mad. 732) maddeleri çerçevesinde uyuşmazlığın çözümlenmesi gerekeceği–
Zamanaşımına uğramış çekler yönünden kambiyo hukukuna dayalı haklar yitirilir ise de bu durumda hamilin aralarında temel ilişki varsa bu çeklere yazılı delil başlangıcı olarak dayanarak ve iddiasını her türlü delille kanıtlayarak dava açabileceği, arada temel ilişki bulunmaması halinde ise uyuşmazlığın TTK. 644 (şimdi; Yeni TTK. mad. 732) hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerekeceği–
Zamanaşımına uğramış bononun "adi senet" sayılmayacağı gibi, aralarında temel ilişki bulunmayan hamil yönünden "yazılı delil başlangıcı" da teşkil etmeyeceği; davacı/alacaklının üç yıl içinde keşideciye müracaat etmemesi sebebiyle ancak vadeyi takip eden üç yıldan sonra sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre ve bir yıl içinde borçluya müracaat edebileceği-
Borçlunun, hakkında yapılmış olan icra takibini, süresinde itirazda bulunarak durdurması üzerine, alacaklının- % 40’dan (şimdi; %20'den) aşağı olmamak üzere inkar tazminatı da isteyerek “itirazın iptali” davası yerine- “tahsil davası” açarak da alacağına kavuşabileceği-
