Dava dosya konusu olan ............. ada ............. parselin 10.04.2015 tarihinde imar uygulaması ile ........ ve ......... adına tescil edildiği, daha sonra 20.05.2015 tarihinde trampa+birleştirme işlemi ile davalı .............. adına tescil edildiği ve 23.03.2018 tarihinde kat irtifakı kurulduğu ve 30 adet bağımsız bölümün dava dışı .......... Ltd. Şti. ile davalı .......... adına tescil edildiği, bir kısım kat irtifakı tapusunun el değiştirdiği anlaşıldığından, mahkemece davacı tarafa HMK'nın 125/1-a-b bentlerindeki yetkilerini kullanmak üzere süre verilip, kullanılacak yetkiye göre taraf teşkili sağlandıktan sonra yargılamaya devam edilerek davanın sonuçlandırılması gerekirken, bu husus üzerinde durulmadan yazılı şekilde hüküm tesisinin doğru olmadığı- Mahkemece yapılacak işin; hakimin davayı aydınlatma ödevi kapsamında davacıdan asıl davada taleplerinin ne olduğu, hangi sözleşmelerin feshinin talep edildiği sorularak sözleşme konusu taşınmazların kök tapuların ilk tesis tarihinden yapılan tüm işlemleri kapsayacak şekilde ekleri de getirtilerek gerekirse konusunda uzman bilirkişiden rapor da alınarak dava konusu taşınmazların imar öncesi ve sonraki durumu ve maliklerinin kim olduğu, sözleşmelerin yapıldığı tarihteki ve son hali ile maliklerin kim olduğunun tespit edilmesi, tespit edildikten sonra taraf teşkilinin sağlanıp sağlanmadığı belirlenerek sağlanmadı ise taraf teşkili sağlandıktan sonra öncelikle sözleşmelerin geçerli olup olmadığı, geçersiz ise geçersizliğinin tespitine karar verilmesi ve birleşen dosyalar yönünden ise yine konusunda uzman bilirkişiden rapor alınarak imar uygulaması kapsamında belediyeye DOP payından fazla hisse verilip verilmediğinin tespiti ile verildi ise tapu iptal tescile karar verilmesi, verilmedi ise belediyeye yönelik davanın reddine karar verilmesi, davalı G.Tosun yönünden ise hisselerin ne şekilde elde edildiği ve davacının belirttiği şekilde muvazaanın dosya kapsamında ispatlanıp ispatlanamadığı değerlendirilerek karar verilmesi, yine birleşen dosya konusu 2415 ada 13 parselin kök parsellerin imar uygulaması sonucunda oluşup oluşmadığı, oluştu ve muvazaa ile geçti ise artık kat itrifakına geçilip 3. kişilerin de tapuda malik görünmesi nedeni ile davacı tarafa HMK'nın 125/1-a-b bentlerindeki yetkilerini kullanmak üzere süre verilip, kullanılacak yetkiye göre taraf teşkili sağlandıktan sonra sonucuna göre karar verilmesi, sözleşmeler geçerli ise sözleşmedeki süreden sonra sözleşme feshedilmeyerek kira tazminatı alınmasının sözleşmedeki kesin vadeden vazgeçme anlamına gelmeyeceği de dikkate alınarak asıl dosya davalısının sözleşme sürelerinde davacıların kusurlu olduğu iddiasının araştırılarak davacılardan kaynaklı verilmesi gereken süre var ise tespiti ile sözleşmedeki bitiş tarihinin belirlenerek taraf teşkilleri sağlandıktan sonra asıl ve birleşen davalarda sonucuna göre karar verilmesinden ibaret olduğu- Eksik inceleme ile davacının talebi açıklattırılmadan, taraf teşkili sağlanmadan ve sözleşmelerde belirlenen sürenin geçip geçmediği araştırılmadan ve hatalı değerlendirme ile davacıların, işin vadesi olarak ileri sürülen tarihten sonra derhal fesih hakkı kullanılmayıp yükleniciden aylık dönemler halinde kira tazminatı alınarak kesin vadeden vazgeçmiş sayılmalarına karar verilerek hüküm kurulmasının doğru olmadığı-
Paylı mülkiyetin özgülendiği amacın değiştirilmesi, korumanın veya olağan şekilde kullanmanın gerekli kıldığı ölçüyü aşan ... işlerine girişilmesi veya paylı malın tamamı üzerinde tasarruf işlerinin yapılması, oybirliği ile aksi kararlaştırılmadıkça, bütün paydaşların kabulüne bağlı olduğu- Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin tüm hissedarlar tarafından imzalanması zorunlu olup, geçerlilik şartı olduğu ve ileri sürülmese dahi re'sen nazara alınması gerektiği- Somut olayda; yüklenici ile sözleşmede imzası bulunan davalı arsa sahibi arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin akdedildiği sırada sözleşme konusu taşınmazda pay sahibi bulunan dava dışı Maliye Hazinesi sözleşmede taraf olarak yer almadığından geçersiz olduğu-
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanmakta olup yüklenici tarafından açılan asıl dava nama ifaya izin, arsa sahibi tarafından açılan birleşen dava ise sözleşmenin feshi ve tazminat istemleri- Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin tüm hissedarlar tarafından imzalanmasının zorunlu olduğu- Dava konusu taşınmazlardan .. ve .... parsellerde kayıtlı taşınmazların yarı hissesinin iptali ve adlarına tescili için dava açıldığından bahisle müdahale talep etmesine rağmen mahkemece, talebe göre yatırılması gereken peşin harcın yatırtılıp asli müdahale talebinin değerlendirilerek kabul veya reddine karar verilmediği ve talep edenin karar başlığında feri müdahale talebinde bulunan olarak gösterildiği anlaşılmakla mahkemece asli müdahale talebinin değerlendirilmemesinin hatalı olduğu- Dava konusu taşınmazların mülkiyeti ile ilgili açılan davanın sonuçlanmasının bekletici mesele yapılması gerektiği-
"Kat karşılığı inşaat sözleşmesi"nin, geçerlilik koşullarından birinin, taşınmazda paydaş olan tüm kişilerin sözleşmede taraf olması olduğu- Geçersiz sözleşmelerin feshine karar verilemeyeceği sadece tespiti ile yetinilmesi gerektiği- Geçersiz sözleşmede, yükleniciye ya da üçüncü kişilere yapılan tapu devirlerinin hukuki dayanağı ortadan kalkacağından, yükleniciden pay devralan üçüncü kişilerin TMK.'nın 1023. Maddesine dayalı iyi niyet savunmalarının kural olarak dinlenmeyeceği- Tapu devirleri vekalet görevi kötüye kullanılarak ve muvazaalı bir şekilde yapıldığından, bu tür hukuksal nedenlere dayalı davalarda (bu davaların niteliği itibariyle) herhangi bir zamanaşımı ya da hak düşürücü süre söz konusu olmayacağı- Bir kısım taraflar arasında düzenlenen 01/06/2003 tarihli protokolün de; taşınmaz satışına ilişkin hükümler içerdiği için, tapu devrine yönelik edim ve yaptırımlar bakımından geçersiz olduğu anlaşıldığından protokol gereğince yapılan ödemelerin haklı bir sebebi kalmadığı ve bu ödemelerin de sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iade edilmesi gerektiği- 2003 tarihinde ödenen bu bedelin, yaklaşık 12 yıl sonra davanın açıldığı 2015 yılındaki ekonomik koşullara göre, denkleştirici adalet ilkesi gereğince güncellenmesinin zorunlu olduğu-
6. HD. 08.12.2022 T. E: 2021/5456, K: 5749
Dava, davacı ve dava dışı arsa sahipleri ile davalı yüklenici arasında imzalanan düzenleme şeklinde taşınmaz satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi ve devredilen bağımsız bölümlerin tapu iptali ve kat irtifakının kaldırılarak arsa olarak davacı adına tescil istemlerine ilişkindir...Mahkemece, davacı tarafa sözleşmede yer alan dava dışı arsa sahiplerinin davaya onayını sağlamak için süre verilerek, taraf teşkilinin sağlanması, davaya muvafakati sağlanamazsa davacı vekiline dava dışı arsa sahipleri aleyhine dava açmak üzere süre verilip, dava açılması halinde bu dava ile birleştirilmesi sağlandıktan sonra, işin esasına girilerek taraf delilleri değerlendirilip sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir.
Bir kısım hissedarlarla noterde yapılan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmasındaki amacın, davacıların önalım hakkını kullanmaları bertaraf etmek olduğu, bu nedenle, davalının savunmalarına itibar edilmeyerek, hisse satışlarının gerçek olduğu kabul edilerek mahkemece bu yönde bir karar verilmesi gerekirken, geçersiz sözleşmeye değer verilerek davanın reddine karar verilmesinin isabetli olmadığı-
HMK'nın, dava konusunun devri başlıklı 125/1. maddesinin (a) bendinde; davanın açılmasından sonra davalı, dava konusunu üçüncü bir kişiye devrederse davacının devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralmış kişiye karşı davaya devam edebileceği, (b) bendinde ise; isterse davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürmek suretiyle seçimlik yetkilerden birini kullanabileceğinin düzenlendiği- Dava konusu parselde, davalı şirkete ait hissenin dava dışı O. İ.’a devredildiği, bu parselde şirkete ait hisse kalmadığı- İstinaf dairesince, bu husus gözetilmeden, davacıların yasal seçimlik hakkını kullanmasına imkan sağlanmadan, davada taraf olmayan üçüncü kişi adına olan tapu kaydının iptali ve davacılar adına tesciline karar verilmesinin hatalı olduğu- Bu durumda mahkemece, dava konusu bağımsız bölümün, davanın açılmasından sonra üçüncü kişiye devredilmiş olması sebebiyle, davacı tarafa HMK'nın 125/1-a-b bentlerindeki yetkilerini kullanmak üzere süre verilip, kullanılacak yetkiye göre taraf teşkili sağlandıktan sonra yargılamaya devam edilerek davanın sonuçlandırılması gerektiği-
Sözleşme, paydaş olunan arsa üzerinde kat karşılığı inşaat yapılmasına ilişkin olup, olağan şekilde kullanmanın gerekli kıldığı ölçüyü aşan yapım işlerine ilişkin olduğu ve aksinin kararlaştırıldığı ileri sürülüp kanıtlanmadığından geçerliliği tüm paydaşların kabulüne bağlı olduğu gibi, paydaşların da sözleşme tarihinde gerekli ehliyete sahip olması gerektiği- Taraflar arasındaki inşaat sözleşmesinde, kısıtlı olan arsa sahibinin vasisinin izninin bulunmaması halinde, yasal hak ve ehliyet sahibi olan tüm hissedarların sözleşmede yer almaması nedeniyle sözleşmenin baştan beri geçersiz olmasının söz konusu olabileceği, sözleşmenin geçersiz olduğunun tespiti halinde ise yüklenici tarafından menfi zarar talep edilebileceği- Tahkikat işlemleri bitinceye kadar bozma geçmiş olsa dahi ıslah yapılabileceği-
Önalım hakkı nedeniyle tapu iptali ve tescil istemine ilişkin davada; dava konusu temliki işlemlerin arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi gereği yapıldığı, bu durumda yapılan pay devirleri gerçek bir satış niteliğinde bulunmadığından, davacının önalım hakkını kullanmasının mümkün olmadığı-