HMK'nın "Hâkimin Davayı A.latma Ödevi" başlıklı 31/1. maddesi "Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir." şeklinde düzenlendiği- Bir davada, ispat faaliyetinin tam olarak yürütülebilmesi, mahkemenin uyuşmazlığı doğru tespit ederek yargılama yapabilmesi, karşı tarafın ileri sürülen vakıalara karşı kendini savunabilmesi için, iddia edilen vakıaların açık ve somut olarak ortaya konulması gerektiği-HMK'nın 52, 53 ve 54. (HUMK'un 39. ve 40.) maddeleri uyarınca davalılar hakkında eylemin kişi, konu ve kapsamını somutlaştıran bir sorumluluk davası açılmasına ya da açılan işbu davanın (1) no'lu bent uyarınca somutlaştırılmasından sonra bu davaya muvafakat verilmesine ilişkin genel kurul kararının ve davanın gelindiği aşamada görevde olan denetçilerin davayı açan vekile denetçi sıfatıyla verdikleri vekaletnamenin ibrazı için önel verilmesi, noksan olan usuli işlemler yerine getirildikten sonra davaya devam edilmesi, verilen süre içinde bu eksiklikler tamamlanmaz ise davanın açıklanan usul yönünden reddedilmesi gerektiği-
Değer artış payı alacağının hesabı için; ziynet eşyalarının cins ve miktarı, verildiği tarihteki değeri ile işyerinin bu tarihteki aylık kiralama sürüm değerinin ayrı ayrı saptanarak davacının katkı yaptığı tarihteki kiralama sürüm değeri ile katkıda bulunduğu miktarın toplamı gözetilerek davacı kadının yaptığı katkının, toplam değer içindeki oranının bulunması, bu oranın tasfiye tarihindeki kiralama sürüm değeri ile çarpılarak çıkacak miktarın değer artış payı alacağı olacağı- Taşınmazın tasfiye anındaki sürüm değeri, tasfiye tarihi olarak eldeki davanın karar tarihine en yakın tarih olarak kabul edilerek değer artış payı hesaplanıp taşınmazın tasfiye anında belirlenecek değerinden düşürüldükten sonra kalan miktar ile davacının katılma alacağının saptanacağı-
Taraflar arasındaki sözleşmenin iptali, tapu iptali ve tescil davası-
Yükleniciye devredilen pay, avans niteliğinde olduğundan yüklenicinin edimini yerine getirmediği durumlarda ondan pay devralan üçüncü kişilerin hak sahibi olmalarının mümkün olmadığı, böyle bir durumda üçüncü kişilerin Türk Medeni Kanunu'nun 1023. maddesindeki iyiniyet kuralından faydalanmalarının mümkün olmadığı, yüklenici edimini tam ve yasal olarak yerine getirmediğinden aynı Yasa'nın 1024. maddesine göre yükleniciden pay satın alan kişilerin bu alımlarının korunmasının mümkün olmadığı, bu nedenle davalı üçüncü kişiler adlarına kayıtlı olan tapu paylarının da iptal edilerek davacı arsa sahibi adına tesciline karar verilmesi gerekeceği-
Genel kurulca açık yetki verilmedikçe ya da benimsemedikçe 1163 sayılı Yasa'nın 23. maddesine (eşitlik ilkesine) aykırı şekilde yönetim kurulunun diğer ortaklardan farklı statüde ortaklığa kabul kararı vermesine veya akçalı konularda bir ortağı farklı statüde konumlandırmasına geçerli hukuki sonuç bağlanamayacağı-
Hakimin, bildirilen hukuki sebeple bağlı olmayıp, hukuki sebebi kendiliğinden bulup uygulamakla sorumlu olduğu, ayrıca, hakimin, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabileceği, soru sorabileceği, delil gösterilmesini isteyebileceği-
Mahkemece, bilirkişi incelemesi yaptırılmış ve sunulan raporlara taraflarca itiraz edildiği halde itirazları karşılayacak şekilde yeni bir rapor alınmadığı gibi yeni rapor alınmamasının gerekçesinin de açıklanmadığı; bu durumda, davacı koperatifin genel kurul tutanakları, defter ve belgelerinin celbedilmesi, kooperatif hesapları ile ortaklar tarafından ödeme yapılan varsa diğer hesapların incelenmesi, yapılan ödemelerin hangi üyeliğe ilişkin olduğunun tespit edilmesi, birleşen dosya davacısının yaptığını iddia ettiği imalatlar tesbit edilerek her bir imalatın değerinin ayrı ayrı belirlenmesi, özetle, tarafların iddia ve savunmalarını karşılayacak içerikte, açıklamalı, gerekçeli ve denetime elverişli bilirkişi raporu alınması gerektiği-
Taraflar arasındaki alacak davası-
6100 sayılı HMK'nun 31'nci maddesinde "Hâkimin davayı aydınlatma ödevi" başlığı altında "Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir." hükmüne yer verildiği- Bu durumda, dava dilekçesinde geç teslim nedeniyle 90.000,00 TL gecikme tazminatı talep edilmişse de, davacı B.M.'ın davadan feragat ettiği de gözetilerek, hangi bağımsız bölümler için ne miktarda tazminat talep edildiği davacıya açıklattırılarak bu doğrultuda sözleşme kapsamı ile ilgili ilkeler gözetilip değerlendirilmek suretiyle, sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği-
Davacı tarafın hangi yasa maddesi uyarınca iptal istediği ve borçlu davalının hangi tasarruflarının iptal edilmesi gerektiği hususu yeterince açık olmadığı davada, mahkemenin davacı tarafa talep sonucunu açıklattırması gerektiği- Mahkemece, davanın 6183 sayılı yasanın 24 ve devamı maddelerine dayalı tasarrufun iptali davası mı yoksa salt tesbit davası olarak mı açıldığı konusunun açık ve net bir şekilde açıklattırılması gerektiği-