Gecikme tazminatında zamaşımı süresinin bağımsız bölümün teslim edilmesi gereken tarihten itibaren başlayacağı- Tacir olan davacı şirket ile davalı arsa sahipleri düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi, hem karşı dava tarihi itibariyle yürürlükte olan 6762 s. TTK. mad. 12/3 uyarınca ve hem de birleşen dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6102 s. TTK. mad. 19/2 uyarınca ticari iş niteliğinde olduğundan, davacı yüklenici şirketin avans faizi isteme hakkına sahip olduğu- TBK. mad. 99 uyarınca, ıslah talebi sırasında seçimlik hakkını dava tarihinde geçerli kur üzerinden kullanan davacının, artık bunu değiştirerek ıslah tarihindeki kur üzerinden talepte bulunmasının mümkün olmadığı-
Menfi zararın ilk ihaleye davalı yükleniciden başka teklif veren varsa kalan işin en yakın bu teklif ile aynı koşullarda makul süre içerisinde ihaleye çıkılması halinde 2. ihale sonucunda yaptırılabileceği bedel arasındaki fark olarak hesaplanması gerektiği- Davacı davasında menfi zararla birlikte ceza kesintileri ve diğer kesintiler de dikkate alınmak suretiyle fesih kesin hesabı sonucu uğradığı zarar ve oluşacak alacağının tahsilini istediğinden fesih tasfiye kesin hesabının mahkemece çıkartılması gerektiği- Karşı davayla ilgili olarak yüklenicinin hakettiği imalât bedeli ve yapılan ödemeler, asıl davada fesih tasfiye kesin hesabı çıkartılacağından o davada araştırılması gerekmekte ise de; yüklenici ödenmeyen iş bedeliyle ilgili ayrı bir dava açtığına göre fesih tasfiye kesin hesabı sonucunda ödenmemiş iş bedeli alacağı saptanırsa bu miktarın karşı davada hüküm altına alınması gerektiği-
İntifa hakkı terkin edilmeden bakiye intifa bedeli yönünden dava açılamayacağı- Dava, taraflar arasındaki bayilik ve intifa sözleşmelerinin Rekabet Kurulu kararı ile süresinden önce sona ermesi nedeniyle, sözleşme kapsamında davalılara ödenen intifa bedeli, yatırım teşvik desteği, duran varlık-inşaat bedelleri ve yatırım bedellerinden bakiye süreye isabet eden miktarın davalılardan tahsili istemine ilişkin olup, mahkemece mahallinde yapılacak keşif ile davacı yanca iddia edilen kalıcı yatırımların taşınmaz üzerinde yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise akdin feshinden sonra da davalı yanın aynı yatırımları kullanarak ticaretine devam edip etmediği, bir başka deyişle anılan kalıcı yatırımların taşınmaza değer katıp katmadığı tespit edilerek, şayet bu yatırımların taşınmaza değer kattığının tespit edilmesi halinde bunun davacı yanca talep edilebileceği gözetilerek bir karar verilmesi gerektiği-
Davalı kiracının basiretli bir tacir gibi davranarak kiralamadan önce yapıldığı iddia edilen ve sözleşmede yapılacağı kararlaştırılan tadilatların imara aykırı olup olmadığını, bu tadilatların ruhsata bağlanıp bağlanamayacağını araştırması gerekirken gerekli araştırmayı yapmayarak ya da sonuçlarını kabul ederek, taşınmazın bulunduğu lokasyonun önemi sebebiyle taşınmazı kiraladığına göre davalının haklı sebeple kiralananı tahliye ettiğinin kabul edilemeyeceği- Kiralanan, haklı bir sebep olmaksızın erken tahliye edildiğine göre kural olarak kiracının, kira dönemi sonuna kadarki kira parasından sorumlu olacağı; ancak TBK. mad 114 ve 52 uyarınca kiraya verenin de zararın artmasına neden olmaması gerektiği, kiracının sorumluluğunun, kiralananın kira sözleşmesindeki bedel ve koşullarda yeniden kiraya verilebileceği süre kadar olduğu (TBK. mad. 325)- Mahkemece bilirkişi tarafından eski hale getirme ve yeniden kiraya verme süresi olarak belirlenen 30 günlük kira parasından kiracının sorumlu tutulması gerekirken, kusur indirimi yapılmak suretiyle karar verilmesinin hatalı olduğu-
Kiralanan taşınmazlar tarla vasfında olup davacı kiracı akdi feshettiğini noter ihtarı ile davalıya bildirdiğinden, akdin en geç fesih bildiriminin davalıya ulaştığı tarih itibariyle sona erdiğinin kabulü gerekeceğinden, davacının kira ödeme yükümlülüğünün akdin sona erdiği tarihten itibaren taşınmazların aynı koşullarda yeniden kiraya verilebileceği makul bir süreye kadar devam edeceği- Davacı dava dilekçesinde ikinci yıl kira bedeline yönelik icra takibi nedeniyle borçlu olmadığının tespiti yanında kira süresi sonuna kadar olan dönemler için davalının elinde olan senetlerin iadesini de istediğinden, mahkemece davacının kira ödeme yükümlülüğünün hangi tarihte son bulduğunun bilirkişi marifetiyle tespit edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekeceği-
Dava tarihi itibariyle ve hatta yargılama sırasında dahi inşaatın ikmali ile teslim edilmediği, yapılan keşif ve alınan bilirkişi kurulu raporu ile saptanmış, böylece yüklenicinin sözleşmedeki edimlerini yerine getirmeyip, teslimde temerrüde düştüğü anlaşıldığı, davacılar ise BK'nın 106. maddesindeki seçimlik haklarını kullanarak, gecikme nedeniyle kira tazminatı ile eksik ve kusurlu işler nedeni ile doğan zararlarıın tazminini istediğinden, mahkemece, davacıların eksik ve kusurlu işlerin giderilme bedeline yönelik talepleri hususunda işin esasına girilerek toplanan deliller çerçevesinde bir hüküm kurulması gerekeceği-
Sözleşmede taksitler bitmeden taşınmazın kiraya verilemeyeceği şartının yazılmasının, davacının BK.nun 106.maddesinde belirtilen “teahhur nedeniyle zarar (gecikme nedeniyle tazminat)” hakkını ortadan kaldırmayacağı-
Mahkemece, davacı yüklenicinin sözleşmeyi fesihte tamamen haklı olduğunun belirlenmesi halinde BK'nın 108. maddesi uyarınca ancak menfi zararlarını talep edebileceği -Borçlu, alacaklının talep ettiği olumsuz zararı ödemek istemiyorsa, direnime (temerrüde) düşmekte kusurlu olmadığını kanıtlamak zorunda olup, aksi halde, zarardan sorumlu olacağı-
Taraflar arasındaki 19.12.2009 tarihli sözleşmenin geçersiz olduğu mahkemece isabetli olarak tespit edilmiş olup geçersizlik halinde sözleşmenin feshine dahi gerek olmayıp tarafların, sözleşme uyarınca talepte bulunamazlar ise de, verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre mümkün ise aynen, değilse parasal karşılığını isteyebileceği- Davalı tarafça cevap dilekçesinde geçersiz olduğu anlaşılan sözleşme gereğince yapmış olduğu masrafların takası istenmiş ise de, mahkemece harç yatırılmak suretiyle usulüne uygun bir dava açılmadığı gerekçesiyle, bu talebin incelenmediği- Davalı tarafın takasını istediği masrafların bir kısmının olumlu zarar kapsamında olduğu, bir kısmının da yapılmış olan imalatın yasal ve iş sahibinin yararına olmaması nedeniyle istenemeyeceği gerekçesiyle takas talebinin reddi gerekirken, takasa konu talepler için harcı yatırılarak karşı dava açılması gerekmediği gözden kaçırılarak, harç yatırılmadığı gerekçesiyle red kararı verilmesinin isabetsiz olduğu-
Taraflar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde ruhsat için herhangi bir süre belirlenmediği, inşaatların ruhsattan itibaren en geç 18 ay içerisinde bitirileceğinin kararlaştırıldığı, dosyada bulunan belediye yazılarından yüklenicinin belediyeye başvurduğu, arsa sahibi tarafından yükleniciye gönderilen ihtarnamede inşaata başlanması için yükleniciye süre verilmişse de ihtarnamenin muhatabın çarşıda olduğunu beyan eden komşusunun isminin yazılmaması nedeniyle tebligatın usule uygun olmadığı, dolayısıyla davalının temerrüde düşürülmediği, davacının fesihte haklı olmaması nedeniyle davacı arsa sahibinin BK'nın 108/2. maddesindeki olumsuz zararını da isteyemeyeceği, ancak verdiğini BK'nın 61. maddesi uyarınca geri alabileceği gözetilerek, davacının tazminat talebinin bu açıklamalar çerçevesinde ele alınıp, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekeceği-