Sözleşmede yer alan kiralanana yapılan imalatların bedelinin istenemeyeceğine ilişkin düzenlemenin kira sözleşmesinin süresinin sona ermesi halinde uygulanabileceği- Kiralananın sözleşme süresinin sona ermesinden önce tahliye edilmesi nedeniyle kalan süre ile orantılı olarak faydalı ve zorunlu imalat bedellerine hükmedilmesinde bir usulsüzlük bulunmadığı- Kira sözleşmesinin düzenleme tarihinden itibaren kira bedeli ödenmeyen bir dönem kararlaştırılmış ise de yapılan imalatların karşılığı olarak kira bedeli alınmadığına ilişkin sözleşmede açık bir hüküm bulunmadığı-
Uyuşmazlık, kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu masraf bedelinin tahsili istemine ilişkindir...
Kiralananın sözleşme süresi boyunca kullanılması ve sözleşme süresi bittikten sonra tahliye edilmesi nedeniyle sözleşme gereğince hesaplanacak sabit ve taşınabilir demirbaşlar dışında, kiralanandaki sökülüp götürülmesi mümkün olmayan, kalıcı faydalı ve zorunlu masraflar bakımından talepte bulunulamayacağı; bundan ayrı, sabit ve taşınabilir demirbaş bedelleri yönünden ise imal ve satın alma tarihleri itibarıyle değerlerinin belirlenmesi, tespit edilecek bu bedelden kiracı tarafından kullanılmış olduğu da gözönünde bulundurularak aşınma-yıpranma paylarının da düşülmesi gerektiği-
Kamulaştırmasız el atılan arsa niteliğindeki taşınmaza ecrimisil bedeli hesaplanırken taşınmazın bulunduğu bölgede benzer taşınmazların ve dava konusu taşınmazın el atmadan önce ne şekilde kullanıldığı tespit edilmeli, emsal kira sözleşmeleri getirtilerek elde edilecek kiranın somut bulgularla belirlenmesi gerektiği- Dava konusu taşınmazın tapu kaydında haciz var ise bunun hüküm altına alınan bedele yansıtılması gerektiği-
Davacının mülkiyeti kendisine ait olan aracın, hakkındaki rehnin paraya çevrilmesi yoluyla başlatılan takip sonucu yediemin sıfatıyla teslim edildiği otoparkın kendisinden yedieminlik ücreti talep ettiği davada otopark ücretinin ödenmesinde akdi ilişki bulunmasa da, davanın tarafı olan davacının vekâletsiz iş görme hükümlerine göre dava konusu otopark ücretinden sorumlu olduğu-
28/07/2020 tarihinde yürürlüğe giren 7251 sayılı Kanun ile değişen 6100 sayılı HMK’nın 177/2. maddesi ile Yargıtayın bozma kararından sonra tahkikata ilişkin bir işlem yapılması halinde, tahkikat sona erinceye kadar da ıslah yapılabileceğine dair açık düzenleme yapıldığı gözetilerek, usulü kazanılmış hakkın istisnası niteliğindeki kanun değişikliği uyarınca karar verilmesi gerekliliği hasıl olmakla; davalının ıslah ile ileri sürdüğü davanın zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hususunun belirlenmesi gerekeceği- Dava konusu taşınmazlarda yapıldığı bildirilen çalışmalar ile yine taşınmaz nedeniyle ödendiği bildirilen para cezasının ayrı ayrı incelenmesinin uyuşmazlığın çözümü için zorunlu olduğu, öncelikle davacı tarafın yapmış olduğu bu çalışmanın taşınmaz maliklerinin menfaatine mi yoksa davacı tarafın kendi menfaatine mi olduğunun, diğer bir anlatımla taşınmaz için yapılan bu giderlerin zorunlu gider olup olmadığının belirlenmesi gerekeceği, ancak böyle bir saptamadan sonra istem hakkında vekâletsiz iş görme hükümlerinin ve 10 yıllık zamanaşımı süresinin mi yoksa sebepsiz zenginleşme hükümlerinin ve 1 yıllık zamanaşımı süresinin uygulanması gerektiği yönünde bir değerlendirme yapılabileceği-
Her ne kadar kira sözleşmesinin 12. maddesinde “Kiracının kiralanan şeyin içinde ve dışında yaptıracağı tezyinat masrafları kendisine ait olacak ve mukavele müddeti bittiğinde yapılan her türlü masraf için tazminat istemeye hakkı olmamak ve bu gayrimenkul inşaatın tamamı mal sahibinin olacaktır.” şeklindeki hüküm mahkemece ilk karara ve direnmeye dayanak alınmışsa da bu hükmün tezyinat giderleri ile ilgili olduğu, davalı-karşı davacının, kiralanana yaptığı zorunlu ve faydalı masrafları kiraya veren malikten isteyebileceği, bu durumda mahkemece, dosyanın konusunda uzman bilirkişilere verilerek davalı-karşı davacı (kiracı) tarafından yapılan imalatların sökülüp götürülebilir olanlarının dışında kalan ve tezyinat niteliği taşımayan zorunlu ve faydalı gider ve eklentilerinin imal tarihindeki değerleri tespit ettirilip, bu bedelden yıpranma payı da düşülerek sonucuna göre karar verilmesi gerekeceği-
Somut olayda, davacının bloklardaki asansörlerde bulunan imalat ve bakım kaynaklı eksiklik ve ayıplara ilişkin dava dışı firmaya ödeme yapmış olup, ödemiş olduğu bedelin tahsili amacıyla da icra takibi başlatmış ve takibe yapılan itirazın iptalini istemiş olduğu- Bu davada, tarafların iddia ve savunmaları birlikte değerlendirildiğinde, taraflar arasındaki hukuki ilişkinin 6098 sayılı TBK'nın 526 vd. maddelerinde düzenlenen vekâletsiz iş görme hükümlerine göre çözülmesi gerektiğinden davacının talep hakkının Kat Mülkiyeti Kanununa değil, vekâletsiz iş görme hükümlerine dayandığı- Yapılan işin, iş yapanın menfaatine yapılmış olması itibarıyla davalının TBK'nın 530. maddesi uyarınca talepte bulunabileceği-
Tüzelkişiliğinin sona eren köy yönünden hüküm tesisinin hatalı olduğu- Orman İşletme Müdürlüğü ile Köy Tüzelkişiliği arasındaki kira sözleşmesinin köy muhtarı olarak, köy tüzel kişiliği adına sözleşmeleri imzaladığından, sözleşmelerin tarafı köy tüzel kişiliği olup muhtarın mirasçıları yönünden husumet ehliyeti bulunmadığı- Orman vasfına sahip dava konusu taşınmazda, davacı kiracının işgal ve faydalanma eyleminin gerçekleştiğinin kabulü ile cezalandırılmasına ve inşa ettiği binaların müsaderesine karar verildiğinden, müsaderesine karar verilen yapılar yönünden kiracının, faydalı ve zorunlu masrafları kiraya verenden talep etmesinin mümkün olmayacağı- Davacı tarafından yapılan ve müsadere kararına konu olmayan başkaca imalatlar bulunması halinde; davacı tarafından yapılan ve davalının benimsediği sonucuna varılan imalatların hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, faydalı ve zorunlu masraflardan sökülüp götürülmesi mümkün olmayan, kalıcı imalatların imal tarihleri itibariyle değerlerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle belirlenerek bedele hükmedilmesinin gerektiği- Dava konusu edilen imalatlardan her bir kalem için ayrı ayrı değerlendirme yapılarak sonucuna uygun bir karar verilmesi gerektiği-
Kural olarak sözleşmeden dönme yetkisinin, sürekli bir sözleşme niteliği taşıyan kira sözleşmelerinde ifa sürecine geçilinceye dek mümkün olabileceği- İfa sürecinde ise kiracının artık sözleşmeden dönmek yerine ancak sözleşmeyi ileriye dönük feshedebileceği- Kiralananın kiracıya teslim edilmesi ile beraber kiracı tarafından kiralananda tadilata başlanmasıyla ifa sürecine geçilmiş olduğunun kabulü gerektiği- Kiracının kiralananı tahliye ettiği tarihe kadar kira sözleşmesi ile bağlı ve kira sözleşmesi gereğince tahliye tarihine kadar olan kira bedellerini ödemekle yükümlü olduğu- Davacı tarafından iadesi istenen kira bedellerinin, anahtar tesliminin tebliğ edildiği tarihten önceki döneme ait olması halinde davaya konu kira ve depozito alacağı yönünden davanın reddi gerektiği- Kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafları, yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu- Kural olarak zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğunun varsayıldığı- Mahkemece, davacının maddi tazminat talebine konu kalemlerinin açıklattırılarak varsa davalı kiralayan tarafından benimsenen faydalı ve zorunlu masraflar belirlendikten sonra, bu imalat giderlerinin yapıldıkları tarih itibariyle değerleri tespit edilip, yıpranma payı da düşülmek suretiyle sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği-