Sözleşmede genel işlem koşulları bulunmadığının, hükümlerin pazarlık edilerek kabul edildiğinin ispat yükünün, genel işlem koşullarını kullanana ait olduğu- Franchise sözleşmesindeki tek yanlı kararlaştırılan cezai şarta ilişkin hükmün yürürlük denetimi yapılarak yazılmamış sayılmasına karar verilip verilmeyeceğinin öncelikle değerlendirilmesi, yazılmış sayılmasına karar verildiği takdirde sözleşmenin davalı tarafından haksız feshedildiği kanısına varıldığında, her halükarda davacının zararını talep edebileceği, zararın erken fesih nedeniyle aynı mahiyette bir franchise verebileceği süreyle sınırlı olabileceği hususları gözetilerek bir hüküm tesisi gerektiği-
Ek sözleşmelerin, müstakil bağımsız sözleşmeler olmayıp genel kredi sözleşmesiyle bağlantılı, o sözleşmenin parçası mahiyetinde olan tamamlayıcı sözleşmeler olduğu, TBK 19 kapsamında yorumu ve tabi olduğu koşullar asıl sözleşmeye bağlı olduğundan, ek sözleşmelerin genel işlem şartlarına, Bankacılık Kanunu’na ve dürüstlük kurallarına aykırı olduğu yönündeki davacı vekilinin istinaf nedeninin yerinde olmadığı, davalı banka açısından kredinin erken kapatılması bir risk olduğuna göre bankanın riskini telafi edebilmek için finans piyasasında cari olan kural ve oranlar dahilinde erken kapama komisyonu alınmasının Bankacılık Kanunu’na ve dürüstlük kuralına uygun olduğu, ek sözleşmelerde kredinin erken ödenmesi durumunda borçlunun kalan kredi anapara bakiyesi ve vade üzerinden aidatlandırılarak %2 oranında erken ödeme komisyonunu bankaya ödeneceğinin kararlaştırıldığı, buna göre yapılan hesaplamaların taraflar arasındaki sözleşmeye uygun olduğu- İlk Derece Mahkemesi’nce iadesine karar verilen tutarın, davacının ödemesi gereken erken kapama komisyonunun %5’i BSMV olduğu, BSMV’nin mükellefinin davacı kredi kullanan-kapatan taraf, davalı bankanın ise bu vergiyi tahsil edip ilgili vergi dairesine yatırması gereken vergi sorumlusu olduğu, davalı bankanın "kredinin erken kapanması halinde alacağı tutarları" belirttiği, davacının da kendisine bildirildiği doğrultuda krediyi erken kapama komisyonu ve ek ödeme tutarlarıyla erken ödeyerek kapattığı, erken kapama komisyonunu ödeyen davacının, bu tutarın BSMV'sini de ödemesi gerektiği-
Davacı tarafından kullanılan ticari kredi nedeniyle dönemsel hizmet komisyonu adı altında tahsil edilen paranın istirdadı istemi- Kredi sözleşmesinde davalı banka tarafından kullandırılan kredi dolayısıyla faiz, komisyon ve masraf alınabileceğine dair hüküm olmakla birlikte, miktar ya da oran belirtilmediği, ancak davalı bankanın -Merkez Bankası tarafından yayınlanan Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kâr ve Zarara Katılma Oranları ile Kredi İşlemleri Faiz Dışında Sağlanacak Diğer Menfaatler Hakkında 2006/1 sayılı Tebliğ uyarınca- hizmet komisyonu bedeli ile ilgili olarak Merkez Bankası'na bildirimde bulunduğu ve davacının, sözleşme metnini imza tarihinden önce edinerek incelediği ve banka personelince bilgilendirildiğine dair, imzalı beyanı bulunduğu uyuşmazlıkta, mahkemece, TBK 20 vdd.ndaki genel işlem koşullarına ilişkin hükümlerin uygulanmasına dair ilkeler doğrultusunda, sözleşmenin genel işlem koşulu denetimine tabi tutulması ve sözleşme hükmünün bu nitelikte olduğunun tespiti ile bu hükmün yazılmamış sayılması halinde oluşan boşluğun TTK 20. maddesi ile yukarıda belirtilen 2006/1 sayılı tebliğ gereğince davalı banka tarafından Merkez Bankası'na bildirilen oran ve her halükârda TBK 25. madde bağlamında TMK 2. hükümleri çerçevesinde bir değerlendirme yapılması, sözleşme hükümlerinin genel işlem koşulu içermediğinin kabulü halinde ise, yine de TBK 25. maddesi bağlamında dürüstlük kuralı çerçevesinde inceleme yapılıp bir karar verilmesi gerektiği-
11. HD. 02.06.2021 T. E: 2020/5132, K: 4682-
Taraflar arasında düzenlenen genel kredi sözleşmesi bilgilendirme formunda, bankanın erken kapama ücreti (%5'e kadar), komisyon, masraf, ücret benzeri adı altında maliyetleri müşteriden talep edebileceğinin belirtildiği, davacının imzasını taşıyan ve davacı bankaya hitaben yazılan dilekçede 'Masraf ve tahsilatını kabul ediyorum ve mutabıkım tüm işlemler bilgim dahilinde olup tahsilatların yapılmasını rica ederim.' şeklinde olduğu, davacı muvafakati ile yapılan ödemenin iadesini isteyemeyeceğinden kredinin rotatif kredisi olup olmadığının bir öneminin bulunmadığı gibi, taraflar arasında düzenlenen Genel Kredi Sözleşmesi kapsamında davalı banka tarafından davacı şirkete 11 farklı USD cinsinden döviz kredisi kullandırıldığı, kullandırılan kredi miktarı, ödeme tarihi ve erken ödenen miktar göz önüne alındığında davalı tarafından alınan erken kapama ücretinin makul olduğu-
Banka nezdinde kullanılan taşıt kredisinin taşıt alımından vazgeçilmesi nedeniyle krediyi çektikten hemen sonra geri ödemek suretiyle kapatıldığı ancak BSMV ve komisyon ücreti adı altında yapılan kesintinin tahsiline ilişkin davada; sözleşmenin genel işlem koşulu denetimine tabi tutulması gerektiği- Bankanın erken ödemeyi kabul zorunluluğunun bulunmadığının gözetilmesi ve sözleşme hükmünün davacı yararına olup olmadığının değerlendirilmesi, müşterinin bir miktar erken kapatma ücreti ve doğabilecek vergileri ödemesi kaydıyla erken ifanın mümkün olabileceğine ilişkin kararlaştırmanın müşterinin yararına olduğu sonucuna varıldığında ise alınabilecek komisyon tutarının hesaplanmasının gerektiği- Taraflar arasında imzalanan genel kredi sözleşmesinin söz konusu ücretin oranına ya da hesaplama tarzlarına sözleşmede yer verilmediği ve alınan masraf ve komisyonların Merkez Bankasının çıkarmış olduğu tebliği dikkate alınmak suretiyle, Merkez Bankasına yapılan bildirim oranları varsa bu miktarlar aşılmamak suretiyle, genel kredi sözleşmesi, banka kayıtları ve konuya ilişkin sözleşme hükümleri ile diğer bankaların da benzer işlemlerdeki emsal uygulamaları getirtilip, bankacılık uygulamasında davalının tahsil ettiği tutarın uygun olup olmadığı konusunda gerektiğinde bilirkişi raporu alınmak suretiyle hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiği-
Taraflar arasında sözleşme ilişkisi bulunduğunda, borçlunun başlangıçtan beri mütemerrit olduğu söylenemeyeceği, alacağın istenilebilir hâle getirilmesi ve beraberinde faiz talep edilebilmesi için borçlunun temerrüde düşürülmesi, bunun için de ihtarın zorunlu olduğu- "Haksız şartın baştan itibaren yazılmamış olma hâlini doğurduğu, yapılan kesintilerin haksız şart olduğu kabul edildiğinde ise artık sözleşmeye göre bir kesitinin varlığından bahsedilemeyeceği, olaya sebepsiz zenginleşme hükümlerinin uygulanması gerektiği ve dolayısıyla ihtara lüzum olmadığı" şeklindeki görüşün HGK çoğunluğunca benimsenmediği-
Sözleşmede, kredi bakımından erken kapama durumunda ne oranda komisyon alınacağının belirlendiği ve maddenin geçerli olduğu, bu nedenle bu krediye yönelik haksız olarak tahsil edildiği iddiasının yerinde olmadığı- Sözleşmede yer alan diğer kredinin ise TBK’nın yürülükte olduğu dönemde akdedildiği, bu kredi sözleşmesinin maddeleri uyarınca ilk kredi sözleşmesindeki oranın bu kredi sözleşmesi bakımından da kabul edilmiş olduğu, ancak sözleşme maddesinin genel işlem koşulu niteliğinde olduğu, zira aşırıya kaçan, hakkaniyet ve menfaat dengesini ileri derecede bozan ve bir tarafın hakimiyetini kullanarak dayattığı bir madde niteliğinde olduğu, davalı banka Merkez bankasına daha düşük oranlar bildirerek piyasaya bir izlenim sunduğu halde kredi borçlularını erken kapama işleminden caydırmak için piyasa değerlerinin çok üstünde oranları sözleşmeye yazarak dengeyi bozduğu, davacı tarafın ise kredi kullanabilmek için ağır şartlara razı olduğu, bu hali ile geçerli olmadığı, davalı banka tarafından 2014 yılında 2.89 oranında erken kapama komisyonu alındığı, bu oranı aşan kısmın davacıya iadesi gerektiği-
Davacı şirketin anapara borç tutarı üzerinden kredinin vadeden önce kapatılmasını talep ederek erken ödeme yaptığı somut olayda, davalı bankaca uygulanan erken kapama komisyon miktarının bankacılık mevzuatına aykırılık taşımadığı, diğer bankalarca uygulanan komisyon oranlarına göre de makul düzeyde olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile davalı bankanın sehven BSMV dahil komisyon tutarı üzerinden mükerrer olarak tahsil ettiği BSMV miktarının faiziyle davacı şirkete verilmesi gerektiği-
Ticari nitelikteki kredinin erken kapatılması nedeniyle bankaca tahsil edilen erken kapama komisyon bedelinin haksız olarak tahsili nedeniyle geri ödenmesine ilişkin davada; davalı banka erken kapamayı kabul etmek zorunda değil ise de erken kapamayı kabul ederek komisyon alması halinde öncelikle bu kredi türü için belirleyip ilan ettiği bir oran bulunup bulunmadığı araştırılarak varsa bu oran üzerinden alabileceğinin kabul edilmesi bulunmadığı takdirde ise emsal banka uygulamalarına göre uygun olup olmadığının belirlenmesi gerektiği- Erken kapama komisyonunun; diğer bankaların aldığı komisyon ücretlerinin belirlenerek, emsal banka oranlarının ortalaması olan oran üzerinden hesaplama yapılması ve fazla alındığının tespiti halinde ortalamayı geçemeyeceği, ortalamadan daha fazla olamayacağı “dürüstlük kuralı” gereğince fazlalığın iadesine karar verileceği-