• «1998 ve 1999 Tasarısı»ndaki Gerekçe


  • “1984 Tasarısı”ndaki Gerekçe:

    ‘Madde 115- Madde, yürürlükteki Kanunun 119. madde-sini karşılamaktadır. Yürürlükteki kanunda maddenin kenar başlığı ve metni iptal dâvasına ilişkin sürenin zamanaşımı süresi olduğunu ifade etmektedir. Doktrinde ve mahkeme içtihatla-rında çoğunlukla belirtildiği üzere, bir yenilik doğuran hak olan iptal dâvası açma hakkına ilişkin süre hak düşürücü bir süredir. Bu husus dikkate alınarak maddenin başlığı ve ifadesi düzel-tilmiş fakat yürürlükteki kanunda kabul edilmiş süreler aynen muhafaza edilmiştir.’:

     

    «5. Hak düşürücü süre

    Madde 115- İptal dâvası açma hakkı iptal sebebinin öğre-nildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başla-yarak altı ay ve herhalde evlenmeden itibaren beş yıl geçmekle düşer.»


  • “1971 Tasarısı”ndaki Gerekçe:

    ‘1) Terim ve ifade : Bu maddenin kenar başlığında ve metninde (müruruzaman) yani bugün doktrinde yerleşmiş olan deyimiyle zamanaşımı tabiri kullanılmıştır. Kanunun aslında da Fransızca, Almanca ve İtalyanca metinlerde dahi (zaman aşımı) tabirinin bu dillerdeki karşılığı yer almıştır. Ancak İsviçre doktrini bu deyimin yanlış olduğunu ve 119 (İsviçre Mad. 127) uncu maddede bahis konusu olan her iki sürenin zamanaşımı süresi olmayıp hak düşümü süresi olduğu ve yargıcın dâvada bunları kendiliğinden gözününe almak zorunda bulunduğu fikri kabul edilmekte ve bütün şartlarda bu yolda tefsir yapılmaktadır. Türk doktrininde de durum bu şekilde kabul edilmiştir. Bu sebeple 119. maddedeki sürenin zamanaşımı süresi olmayıp, hak düşümü süresi olduğu açıkça belirtilerek ileride herhangi bir tereddüdün meydana çıkması önlenmiş bulunmaktadır. (Hak düşümü) terimi eski (Sukutu hak) teriminin Türk dokt-rininde çoktan beri yerleşmiş olan Türkçe karşılığıdır. Bundan başka metinde bu dâvanın (temelden bozma) dâvası olmayıp (sakatlık yüzünden bozma) dâvası olduğu belirtilerek maddeye açıklık verilmiş ve ifade sadeleştirilmiştir.

    2) Biçim değişikliği, yoktur.

    3) Hüküm değişikliği, yoktur.’:

    «5. Hak düşümü.

    Madde 119- Evliliğin, sakatlık yüzünden bozulmasını dâ-va hakkı, hak sahibinin, yanıldığını veya aldatıldığını öğrenmesinden veya korkutma etkisinin büsbütün ortadan kalkmasından altı ay ve her halde evlenmeden beş yıl geçince düşer