-
“1998 ve 1999 Tasarısı”ndaki Gerekçe
“Madde 939 - Yürürlükteki kanunun 853 üncü maddesini karşılamaktadır.
Maddeyle genel olarak taşınır rehninin kurucu unsurları düzenlenmiş, yürürlükteki metindeki ifadeler arılaştırılmış, madde kaynak Kanunun 884 üncü maddesine uygun olarak üç fıkra hâlinde düzenlenmiştir. Yürürlükteki metinden farklı olarak, rehnin tesisi için eşyanın teslimi yerine zilyetliğin devri gerektiği vurgulanmıştır. Maddede zilyetliğin alacaklıya devri ifadesi yer almaktadır. Ancak burada belirtmek gerekir ki taşınır eşyanın zilyetliğinin alacaklı yerine, tarafların mutabık kaldıkları güvenilir bir şahsa devri de yeterli kabul olunacaktır.
Maddenin ikinci fıkrasında yetkisiz zilyedin taşınır rehni düzenlenmiş ve bu konuda iyiniyetle yetkisiz zilyetten aynî hak edinimine (iktisabına) ilişkin düzenlemelere (m. 988) paralel bir hüküm konulmuştur. Üçüncü kişilerin önceki zilyetlikten doğan hakları saklı tutulmuştur.
Üçüncü fıkrayla taşınır rehninin kurulması, taşınır eşyanın rehnedenin fiilî hâkimiyetinden çıkarılması şartına bağlı kılınmıştır. Rehnedenin eşya üzerindeki fiilî hâkimiyetinin çıkarılmasından kasıt, rehnedilen eşyanın rehnedenin doğ-rudan zilyetliğinden çıkarılmasıdır. Çünkü rehnedenin eşya üzerinde dolaylı (vasıtalı) zilyetliği devam edecektir.”
-
“1984 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘Madde 857 - Madde, yürürlükteki kanunun 853. maddesini karşılamaktadır; kaynak İsviçre Medeni Kanununun 884. maddesine uygun olarak üç fıkra hâlinde düzenlenmiş ve ifade Almanca metin dikkate alınarak düzeltilmiştir.
Buna göre birinci fıkrada, “teslim” değil “zilyetliğin dev-ri” gerektiği vurgulanmış ve ikinci fıkrada da iyiniyetle iktisap bakımından zilyetlik hükümlerine yollama yapılmıştır.’:
“A. Teslime bağlı rehin
I. Kurulması
1. Alacaklının zilyetliği
Madde 857 - Kanunda öngörülen istisnalar dışında, taşı-nırlar ancak zilyetliğin alacaklıya devri suretiyle rehnedilebilir.
Rehnedende tasarrufta bulunma yetkisi olmasa bile rehin konusu taşınıra iyiniyetle zilyet olan kimse, zilyetlik hükümleri-ne göre iktisabı korunduğu ölçüde rehin hakkı kazanır.
Taşınır münhasıran rehnedenin hâkimiyetinde kaldığı sürece rehin hakkı doğmaz.”
-
“1971 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘1) Terim ve ifade: Bu ayırımın başlığında ve 853 üncü maddenin kenar başlığında bulunan (teslimi meşrut rehin) deyimi yerine, Almanca aslında olduğu gibi, kısaca (eden rehin) de- nilmiş, öbür terimler yukarıki maddelere uygun duruma ge-tirilmiş, ifade sadeleştirilmiştir.
2) Biçim değişikliği: Üç bağımsız kuralı kapsayan bu madde, aslında olduğu gibi ayrı ayrı üç fıkra haline konul-muştur.
3) Hüküm değişikliği, yoktur.’:
“A. Elden rehin
I. Kurulması
1. Alacaklının elmenliği
Madde 853 - Taşınır rehni, yasadaki istisnalar dışında, ancak rehnedilenin elmenliğinin rehinli alacaklıya devri yo-luyla olur.
Bir taşınırı iyiniyetle rehnalan kimse, rehnedenin o taşı-nırda tasarruf yetkisi bulunmasa bile, rehin hakkını edinir; üçüncü kişilerin önceki elmenlikten doğan hakları saklıdır.
Rehnedilen yalnız rehnedenin fiili egemenliği altında kaldıkça, rehin hakkı doğmaz.”