• Adalet Komisyonu Raporu

     «Tasarının 229 uncu maddesini birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde terim birliğinin sağlanması amacıyla “payını” ibaresi “katılma alacağını” şeklinde değiş-tirilmiş ve edinilmiş mallara değer olarak eklenecek kazandırma veya devirlere ilişkin uyuşmazlıklarda mahkeme kararının, davanın kendisine ihbar edilmiş olması koşuluyla kazandırma veya devirden yararlanan üçüncü kişilere karşı ileri sürülebileceğini belirtmek amacıyla bir fıkra ilave edilmiştir.»



  • «1998 ve 1999 Tasarısı»ndaki Gerekçe

     «Madde 229- Madde İsviçre Medenî Kanununun 208 inci maddesinde kısmen değiştirilmek suretiyle alınmıştır.

    İsviçre Medenî Kanununun 208 inci maddesi iki fıkra hâlinde düzenlenmiştir. Birinci fıkra iki bent hâlinde olup aynen alınmıştır. Buna karşılık İsviçre Medenî  Kanununun 208 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Bu tür kazandırma ve devirlere ilişkin uyuşmazlıklarda, kararın, dava kendisine ihbar edilmişse bu devir ve kazandırmalardan yararlanan için verileceğine ilişkin hüküm alınmamıştır. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunumuzda davanın üçün-cü kişiye ihbarıyla ilgili hükümler mevcut olduğundan, bu genel hükümler varken ayrıca böyle bir hükme gerek olmadığı düşünülmüştür.

    Madde eşlerin edinilmiş mallarına ilâvesi gerekli değerler iki bent hâlinde sayılmıştır.

    Tasfiyenin adil bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için eşlerin bazı işlemlerle devrettiği edinilmiş mallara ait malvarlığı değerleri tasfiye sırasında edinilmiş mallara eklenmelidir. Eşlerden her biri diğerinin malvarlığındaki artıştan pay alacağından, diğerinin bu payı azaltmak maksadıyla yaptığı tasarrufların tasfiye sırasında hesaba katılması zorunludur. Bu nedenle (1) numaralı bentte, eşlerden birinin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası olmaksızın, olağan hediyeler dışında yaptığı karşılıksız kazandırmaların edinil-miş mallara ek değer olarak eklenmesi öngörülmüştür. İsviçre Medenî Kanununda mal rejiminin sona ermesinden önceki beş yıl içinde yapılan kazandırmaların edinilmiş mallara eklenmesi kabul edilmiştir. Bu hüküm mirasta tenkise tâbi tasarruflara ilişkin 565 inci maddenin (3) numaralı bendi hükmüne paralel olarak kaleme alınmıştır. İsviçre’de tenkisle ilgili bu maddeyi karşılayan İsviçre Medenî Kanununun 527 inci maddesin (3) numaralı bendinde de bizden farklı olarak beş yıllık süre esas alınmıştır. Tenkisle ilgili olarak 565 inci madde ile paralellik sağlamak üzere, bu maddede, İsviçre’den farklı olarak son beş yıl içindeki ka-zandırmaların edinilmiş mallara ilâvesi kabul edilmiştir.

    Maddenin (2) numaralı bendinde, edinilmiş mallara eklenmesi gereken değerlerden ikincisi olarak, bir eşin mal rejiminin devamı süresince diğer eşin payını azaltmak amacıyla yaptığı devirler değerlendirilmiştir. Burada da bir önceki bentte olduğu gibi mirasta tenkise tâbi tasarruflar arasında yer alan “saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan temliklere” benzer bir hüküm getirilmiştir. Eşlerden birinin mal rejiminin devam ettiği süre içinde diğer eşin edinilmiş mallardan pay almasını azaltmak üzere yaptığı devirler de tasfiye sırasında edinilmiş mallara, hiç devir edilmemiş gibi eklenecektir.»



  • “1984 Tasarısı”ndaki Gerekçe:

     

    ‘Madde 192- Yürürlükteki Kanunda bu maddeyi kar-şılayan bir hüküm yoktur.

    Edinilmiş mallara katılma rejiminde bir eş diğerinin evli-liğin devamı süresince edindiği mallarda pay sahibidir. Bir eşin edindiği malları devretmek suretiyle diğerinin beklenen haklarını ihlal etmesine karşı tedbir gerekmektedir.

    Maddenin 1. bendi bir eşin diğerinin rızası olmadan son beş yıl içinde yaptığı karşılıksız kazandırmaların; 2. bendi bir eşin diğerinin payını azaltmak için yaptığı temliklerin de hesap-lamada kendisinin edinilmiş mallarına eklenmesini öngörmek suretiyle diğer eşin zarar görmesini önlemektedir.’:

    «2. İlâve edilecek değerler

    Madde 192- Aşağıda sayılanlar edinilmiş mallara he-sapta değer olarak ilâve edilir:

    1)Eşlerden birinin, mal rejiminin sona ermesinden önceki beş yıl içinde diğer eşin rızası olmadan, alışılmış hediyeler dışında yaptığı karşılıksız kazandırmalar,

    2)Bir eşin mal rejiminin devamı süresi içinde diğer eşin payını azaltmak amacıyla yaptığı temlikler.»