• 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunda Yer Alan Madde Gerekçesi

    Tasarının 1 ve 2. maddesi TBMM tarafından kabul edilen metnin 1. maddesini karşılamaktadır.

    Tasarı Madde 1- Madde Kanunun amacını göstermektedir.

    Kanunun amacı, kamulaştırma işlemlerini, kamulaştırma karşılığının saptanmasını, buna itiraz yollarını, kamulaştırılan taşınmaz malın idare adına tescilini, bu taşınmaz malın sahibi tarafından geri alınmasını, idareler arasında taşınmazların devir işlemlerini ve kamulaştırma nedeniyle idarenin ve ilgililerin hak ve yükümlülüklerini düzenlemek biçiminde belirlenmiştir.

    Tasarı Madde 2- Madde Kanunun kapsamını göstermektedir.

    Maddede, Devlet ve Kamu Tüzel kişileri tarafından kamu yararına lüzumlu işlere tahsis edilmek üzere özel hukuk gerçek ve tüzelkişilerine ait taşınmaz mal ve kaynakların tamamının veya bir kısmının, kamulaştırılmasına ilişkin hükümleri kapsadığı, özel kanunlarına dayanarak özel kişiler adına yapılacak kamulaştırmalarda da bu kanun hükümlerine tabi olduğu, kanunda geçen idare deyiminin lehlerine kamulaştırma yetkisi tanınan kamu tüzelkişileri, kamu kurumları ve özel kişileri ifade edeceği belirtilmiştir.

    Bu maddenin 1 inci fıkrası ile Anayasa’nın 46 ncı maddesinin 1 inci fıkrasında belirtildiği üzere kamulaştırma yetkisi devlet ve kamu tüzel kişilerine verilmiştir. Kamu tüzel kişileri kavramına kamu kurumları da dahildir.

    Maddede sözü edilen kamu tüzelkişileri ile;

    İl Özel İdareleri,

    Belediye,

    Köy,

    Üniversiteler,

    Yükseköğretim Kurulu,

    Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu,

    Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu,

    Kamu Kurumları,

    kastedilmiştir.

    Bu konuda uygulamada hiç bir anlaşmazlık bulunmamakla beraber, kamu kurumlarının hangileri olduğunun bu gerekçede belirtilmesinde,  uygulamaya vereceği açıklık bakımından, yarar mütalaa edilmiştir. Bilindiği gibi kamu kurumlarını üç grupta toplamak mümkündür.

    I - Devlet Dairesi, Genel Müdürlük şeklinde kurumlar (Katma Bütçeli Daireler)

    II - Belirli mesleklerin korunması için kurulanlar (Barolar, Ticaret ve Sanayi Odaları, Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsası ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği gibi)

    III - İktisadî Devlet Teşekkülleri;

    Bu teşekküllerin bir kısmında sermayenin tamamının ve bir kısmında ise yarısının veya yarısından fazlasının devlete veya devletle birlikte iktisadî devlet teşekküllerine veya yalnız İktisadî devlet teşekküllerine ait olduğu bilinen bir gerçektir. Devletin sermayeye katılma oran ve şekli ne olursa olsun, bu durum teşekkülün, kamu kurumu olma niteliğini etkilemez.