«Bu maddedeki tâdil evvelâ İsviçre Kanunun tâdilinden ilham alınmak suretiyle iki aylık yiyecek ve yakacağının borçlu nezdinde aynen bulunmayıp bunlara tekabül edecek paranın bulunması halinde ve bu takdirde paranın dahi hacizden masuniyetini temine matuftur. Saniyen borçlunun evinin haczi halinde, şikâyetin ihale anına kadar yapılabileceği hakkında, bugün yürürlükte olan hüküm, hakikatte borçluya şikâyetini son dakikaya kadar geciktirmek suretiyle suistimale vesile verdiği için kaldırılmıştır. Esasen ev haczinde diğer gayrı kabili haciz eşyadan farklı olarak şikâyet müddetinin uzatılması için de mâkul bir sebep yoktur. Nihayet satın aldığı evin bedelini ödemeyen borçluya karşı her ne kadar satıcının kanuni ipotek hakkı mevcut ise de mezkür ipoteği tescil ettirmek için kanundaki müddeti geçiren satıcının, satış bedelinden dolayı evi haciz edebilmesi mantıki bir zaruret icabı olduğu halde, son fıkradaki istisnalar meyanında evden bahs olan 12. bendin de zikredilmeyişi farklı içtihatların belirlemesine mahal verdiğinden istisnalar meyanında 12. bent de ithal edilerek satıcının satış bedelinden dolayı satışa konu olan evi haciz edebilmesi imkânı sağlanmıştır. Hususi kanunlarda haczi caiz olmayan mal ve haklar hakkındaki hükümlerin saklı olduğu tabiidir.»

«Bu maddenin 6. bendine sarahat verilmiştir. Bu bende göre, borçlu ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları haczedilemez. Eğer borçlunun ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları mal olarak mevcut değilse, o zaman bunları karşılayacak parası haczedilemeyecektir.

Maddenin «eşya ve alacaklar» deyimi yerine «mallar ve haklar» deyimi kullanılmak ve 6 numaralı bendi (borçlunun ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları ve borçlu çiftçi ise gelecek mahsul için lâzım gelen tohumluğu) şeklinde düzenlenmek suretiyle değiştirilmiş ve komisyonumuzca bu değişiklik uygun görülmüştür.»

«Bu maddenin matlabındaki (eşya ve alacaklar) terimi kavramı tam olarak ifade etmediğinden, yerine (mallar ve haklar) deyimi kullanılmış ve 6. bentteki (veya yoksa bunları karşılayacak parası) hükmü kötü niyetli kişilerce başvurulabilecek vasıta olma karakterini taşıması bakımından metinden çıkarılmıştır.»

Maddeyle, alacaklı ile borçlu arasındaki menfaat dengesinin sağlanması, temel hak ve özgürlüklerin korunması, haczinde ekonomik yarar bulunmayan ya da muhafazasında ve satışında güçlük çekilen eşyaların hacizlerinin önlenmesi amaçlanmaktadır. Düzenlemeye göre, ekonomik faaliyeti sermayesinden ziyade bedeni çalışmasına dayanan borçlunun mesleğini sürdürebilmesi için gerekli her türlü eşya, borçlu ile aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için gerekli her türlü eşya ile öğrenci bursları ve diğer kanunlarda haczi yasaklanan mal ve hakların haczedilemeyeceği hükme bağlanmaktadır.

Ayrıca, icra memurunun mal ve hakların haczi konusunda değerlendirme ve takdir yetkisine sahip olduğu açıkça belirtilmek suretiyle uygulamada karşılaşılan tereddütlerin giderilmesi amaçlanmaktadır. 

2004 sayılı Kanunun “Tutanaklar” kenar başlıklı 8 inci maddesine bu Tasarının çerçeve 2 nci maddesiyle yeni bir fıkra eklenerek, icra ve iflas dairelerince verilen kararların gerekçeli olarak tutanaklara yazılması hükmü getirilmiştir. Bu hüküm gereğince, icra memurunun yapacağı değerlendirme sonucu bir şeyin haczedilip haczedilemeyeceği konusundaki kararını gerekçeli olarak verecektir. Böylece icra memurunun keyfi kararlar vermesinin önlenmesi ve denetim kolaylığının sağlanması amaçlanmaktadır.

Alt Komisyon tarafından, haczi kabil olmayan mallar yönünden tereddüt bulunması ve 2004 sayılı Kanunun 82’nci maddesinin başlığı ile uyumlu olması amacıyla birinci fıkranın (3) numaralı bendi yeniden düzenlenmiştir. Yürürlükteki maddenin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde öngörülen “borçlu ve ailesine lüzumu olan yatak takımları ve ibadete mahsus kitap ve eşyası” hükmü, Alt Komisyonca benimsenen (3) numaralı bent kapsamında değerlendirilmiş ve bu yolla haciz yasağının devamı tercih olunmuştur. Buna ilaveten, madde metninin daha anlaşılır hale gelmesi ve tekerrür olmaması amacıyla (14) numaralı bent, metinden çıkarılmıştır. Komisyonumuzca yukarıdaki değişiklikleri ve alacaklı ve borçlu arasındaki menfaat dengesinin korunması amacıyla 2004 sayılı Kanunun 82’nci maddesinin birinci fıkrasının (2), (4), (7) ve (12) numaralı bentlerinde sayılan şeylerin değerinin fazla olması durumunda, bedelinden ihtiyacı kadar miktarı borçluya bırakılmak üzere haczedilerek satılmasının sağlanması amacıyla maddenin değiştirilmesini öngören önerge Komisyonumuzca kabul edilmiştir. Alt Komisyon metninin 15’inci maddesi, çerçeve 15’inci madde olarak Komisyonumuzca kabul edilmiştir. 

Maddeyle, 2004 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında değişiklikler yapılmaktadır. Birinci fıkrada yapılan değişiklikle, borçlu ve aynı çatı altında yaşayan aile bireylerine ait kişisel eşya ile tüm ev eşyasının haczi yasaklanmaktadır. Düzenlemeyle, borçlu ve aynı çatı altında yaşayan aile bireylerine ait kişisel eşya ile ailenin ortak kullanımına hizmet eden tüm ev eşyası, haczolunamayacak mallar arasına alınmaktadır. Birinci fıkranın (3) numaralı bendinde yapılan düzenlemeye bağlı olarak ikinci fıkrada değişiklik yapılmaktadır.