• 3890 sayılı Kanuna ait Hükümet Tasarısı Gerekçesi

    «83. maddede Prof. tarafından tayyi teklif ve kabul olunan fıkra şudur; (ancak haciz olunacak miktar bunların dörtte birinden aşağı olamaz). Bu maddenin aslına tekabül eden İsviçre İcra ve İflâs Kanunu’nun 93. maddesinde bu fıkra yoktur. Bizde de bu hüküm sonradan ilâve edilmiştir. Filhakika bu hüküm bir takım haksızlıkları intaç edebilecektir. Çünkü mademki haciz prensiplerine göre borçlunun haddi asgari maişetine lâzım olan eşya haczedilemez, şu halde beş lira nafaka alan bir kimsenin borcu için 125 kuruşu haczetmek bu prensibe ve adalete uygun düşmez.

    Binaenaleyh bu maddede yazılı gelirlerin haczinde icra memuru serbest takdir hakkına maliktir. Borçlunun maişetini temine kâfi olandan fazlasını haczedecektir. Bu, haddi asgari maişeti takdir ederken, borçlunun mevkiini, değil fakat alelâde yaşamak için lâzım olan asgari parayı nazarı itibare alacaktır. Borcunu ödemeyen kimse kaloriferli bir evde oturamayacağı gibi bir hizmetçi de tutamaz. Fakat bunu takdir ederken borçlunun san’at ve mesleğine devam edebilmesine mani olacak ve ailesine karşı vecibelerinin ifasını imkânsız bir hale getirecek kadar ileriye gitmeyecektir. Bunda daha ziyade borcun mahiyeti nazarı itibare alınmalıdır.»


  • Adalet Komisyonu Raporu Gerekçesi

    «Maaşlar, tahsisat ve her nevi ücretler intifa hakları ve hasılatı, nafakalar, tekaüt maaşları, sigorta ve tekaüt sandıkları tarafından tahsis edilen iratlar, borçlu ve ailesinin geçinmesi için icra memuru tarafından takdir edilen miktarın tenzilinden sonra haczolunabilir. Ancak haczolunacak miktarın bunların dörtte birinden aşağı olmaması bugün mer’i olan hükümler iktizasındandır. İlâma müstenit olan nafakalar esasen lehine hükmolunan tarafın geçimi için hakim tarafından zaruri addedilen miktara tekabül ettiğine göre, 83. madde hükmünün ilâma müstenit olan nafakalara tatbik edilmemesi icabeder. Bundan başka, hükümet tarafından yapılan tâdil teklifinde 83. maddede yazılı alacakların haczolunacak miktarının dörtte birinden aşağı olmaması hakkında mevcut olan takyidin kaldırılması iltizam edilmektedir. Gerçi bu maddenin aslına tekabül eden İsviçre İcra ve İflâs Kanununun 93. maddesinde böyle bir tahdit mevcut değil ise de mülga 1424 numaralı İcra ve İflâs Kanununun tatbikatında görülen mahzurlar üzerine 2004 sayılı Kanuna ilâve edilen bu fıkranın muhafazasına ve maişetini bir iş yapmak suretiyle kazanmağa muktedir olmayan borçlunun malik olduğu akarın kira bedeli için dahi 83. madde hükmünün cari olacağı hakkındaki fıkranın tayyına ekseriyetle karar verildi.»