-
«1998 ve 1999 Tasarısı»ndaki Gerekçe
«Madde 190- Yürürlükteki Kanunun 156 ncı maddesini karşılamaktadır.
Madde 1984 tarihli Öntasarı 153 üncü maddeden yararlanılmak suretiyle yeniden kaleme alınmıştır.
Ancak madde kaleme alınırken, İsviçre Medenî Kanununun 174 üncü madde hükmü gözönünde tutulmak suretiyle kısmen değiştirilmiştir. Bu anlamda olmak üzere 1984 tarihli Öntasarıdan farklı olarak “Eşlerden birinin evlilik birliğini temsil yetkisini kötüye kullanması” yerine “Eşlerden biri birliği temsil yetkisini aşar” ibaresine yer verilmiştir. Öte yandan 1984 tarihli Öntasarıda kullanılan “veya bu yetkisini kullanma gücünden yoksun bulunması hâlinde” yerine “veya bu yetkiyi kullanmada yetersiz kalırsa” ibaresi amacı daha iyi ifade etmesi yönünden tercih edilmiştir.
Yürürlükteki Kanunda madde, kadının temsil yetkisinin nez’i (kaldırılması) açısından düzenlenmiştir. Maddede ise temsil yetkisi her iki eş açısından eşit olarak düzenlendiği cihetle, temsil yetkisinin kaldırılması veya sınırlandırılması her iki eş açısından ancak hâkimden karar alınmasına bağlıdır. Hâkimin böyle bir karar vermesi için, temsil yetkisinin aşılmış olması veya yetkiyi kullanmada yetersiz kalınmış bulunması gerektiği esası kabul edilmiştir.
Hâkimin vereceği kararın iyiniyetli üçüncü kişilere karşı geçerli olabilmesi, kararın ilân edilmesine bağlı olacaktır.»
-
“1984 Tasarısı”ndaki Gerekçe:
‘Madde 153- Madde, yürürlükteki Kanunun 156. madde- sini karşılamaktadır.
Yürürlükteki Kanunda madde, kadının temsil yetkisinin nez’i açısından düzenlenmiştir. Tasarıda ise temsil yetkisi her iki eş açısından eşit olarak düzenlendiği cihetle, temsil yetki- sinin kaldırılması veya sınırlandırılması her iki eş açısından ancak hâkimden karar alınmasına bağlıdır. Hakimin böyle bir karar vermesi için, temsil yetkisinin kötüye kullanılmış olması veya yetkiyi kullanma gücünden yoksunluk bulunması gerektiği esası kabul edilmiştir.
Hâkimin vereceği kararın iyiniyetli üçüncü kişilere karşı geçerli olabilmesi kararın ilân edilmesine bağlı olacaktır.’:
«III. Temsil yetkisinin kaldırılması veya sınırlandırılması
Madde 153- Eşlerden birinin evlilik birliğini temsil yetki-sini kötüye kullanması veya bu yetkisini kullanma gücünden yoksun bulunması hâlinde, hâkim diğer eşin istemi üzerine temsil yetkisini kaldırabilir veya sınırlayabilir. Bu karar istem üzerine ilân edilir.
Temsil yetkisinin kaldırılmasının veya sınırlandırılma-sının iyiniyetli üçüncü kişilere karşı sonuç doğurması, kararın ilân edilmesine bağlıdır.»
-
“1971 Tasarısı”ndaki Gerekçe:
‘1) Terim ve ifade : Terimler yukarıki maddelere ve Ana-yasa’ya uydurulmuş, ifade sadeleştirilmiştir.
I.Biçim değişikliği, yoktur.
II. Hüküm değişikliği : Bu maddede bahis konusu olan şey yetkinin sadece kaldırılması olmayıp, aynı zamanda kısılması da olabilir. Oysa şimdi yürürlükte olan metnin kenar başlığında (nez’i) denilmiştir ki bu, (kaldırılması) demektir. Bu sebeple kenar başlık değiştirilecek (yetkinin kaldırılması) şekline konul-muştur. Ayrıca birinci fıkradaki (karı, kanunen haiz olduğu temsil selâhiyetini) ibaresi yerine (karı yasanın ev idaresinde kendisine tanıdığı temsil yetkisini) ibaresi kullanılmak suretiyle bu madde yukarıya bağlanmıştır. İlânın hangi noterlikçe yapılacağına dair maddede bir kural olmamakla birlikte bunun, kocanın ikametgâhında noterlikçe ve ilgililerin haber alacağı şe-kilde ilân edilmesi dürüstlük kuralları gereği olduğundan bu hususta maddeye bir ekleme yapılması gerekli görülmemiştir.’:
«b) Yetkinin kaldırılması veya kısılması.
Madde 156- Karı, yasanın ev idaresinde kendisine tanı-dığı temsil yetkisini kötüye kullanır veya kullanma gücünden yoksun olursa, koca bir yetkiyi kaldırabilir ve kısabilir.
Kaldırma veya kısma noter tarafından ilân edilmedikçe, iyi niyetli üçüncü kişilere karşı geçerli olmaz.»