• “1998 ve 1999 Tasarısı”ndaki Gerekçe

     “Madde 763 - Yürürlükteki kanunun 687 nci maddesini karşılamaktadır.

    Hüküm değişikliği yoktur. Kenar başlıklarıyla birlikte arılaştırılmak suretiy-le yeniden kaleme alınmıştır. Kaynak hüküm olan İsviçre Medenî Kanununun 714 üncü maddesine uygun olarak iki fıkra hâline getirilmiştir. Birinci fıkrada, doktrindeki açıklamalar ve mehaz madde göz önünde tutularak, taşınır mülkiyetinin nakli için ‘teslim’in değil ‘zilyetliğin devri’nin gerekli olduğu belirtilmiştir. Çünkü zilyetlik, teslim ile devredilebileceği gibi teslim olmadan da devredilebilir.

    Maddenin ikinci fıkrasındaki ‘kazanmanın korunduğu hâllerde’ ifadesi, ‘iyiniyetle ve malik olmak üzere devralan kimse’nin, bu andan itibaren bir taşınır malın mülkiyetini kazanacağını da açıklamaktadır.”



  • “1984 Tasarısı”ndaki Gerekçe

     

    ‘Madde 681 - Madde, yürürlükteki kanunun 687. maddesini karşılamaktadır. Doktrindeki açıklamalar ve kaynak İsviçre Medenî Kanununun 714. maddesi gözönünde tutularak, taşınır mülkiyetinin nakli için teslimin değil zilyedliğin devrinin gerekli olduğu maddede belirtilmiştir. Zilyedlik teslim ile devredilebileceği gibi teslim olmadan da devredilebilir. Madde, kaynak ka-nuna uygun olarak iki fıkra hâlinde düzenlenmiştir.’:

     

    B. İktisap yolları

    I. Mülkiyetin nakli

    1. Zilyetliğin devri

    Madde 681 - Taşınır mülkiyetinin nakli için zilyetliğin devri gerekir.

    Bir taşınırı iyi niyetle ve malik olmak üzere devralan kimse, devredenin mülkiyeti devir yetkisi olmasa bile, zilyetlik hükümlerine göre iktisabı korunduğu hallerde o şeyin maliki olur.”


  • “1971 Tasarısı”ndaki Gerekçe

     

    ‘1) Terim ve İfade: Terimler yukarıki maddelere uygun duruma getirilmiş, ifade sadeleştirilmiştir.

    2) Biçim değişikliği: Ayrı ayrı iki kuralı kapsayan bu mad- de, aslında olduğu gibi iki bağımsız fıkra haline konul-muştur.

    3) Hüküm değişikliği: Taşınırlarda mülkiyetin edinilme-sini düzenleyen maddelerin en önemlisi olan 687 nci maddede, mülkiyetin geçmesinin (sebebe bağlı) veya (sebepsiz) bir hukukî muamele olduğu hakkında herhangi bir açıklama yoktur. Alman Medenî Kanunu bu hususta açık bir kural koymuştur: Buna göre; taşınırlarda mülkiyetin geçmesi (sebepsiz) yani soyut, mücerret bir hukukî muameledir. İsviçre’de bu konu uzun süre askıda kalmış ve İsviçre Medenî Kanununun yürürlüğe girme-sinden sonra uzun yıllar kesin bir içtihat konulmamıştır. Taşınmazlarda mülkiyetin geçmesinin (sebepli muamele) olduğu Me-denî Kanunun 924 ve 933 üncü maddelerinde açıkça belirtildiği halde, taşınırların geçmesine ilişkin 687 nci maddede buna ilişkin herhangi bir kayıt ve işaret yoktur. İsviçre Federal Mah-kemesi ancak 10 Eylül 1929 tarihli içtihadı ile konuyu prensip bakımından çözüme bağlamış (BGE, Federal Mahkeme Kararları Külliyatı, Cilt 55 II s. 302 v.d.) taşınırlarda mülkiyetin geçmesi için: 1) Sözleşmecilerin bu geçiş konusunda söz birliği etmelerini, 2) Geçerli bir hukukî muamelenin yani bir hukukî sebebin mevcut olmasını, şart kılmıştır. İşte İsviçre’de uygulama o tarihten beri böyle sürüp gitmektedir.

    Bizde bu konunun çözüme bağlanması zorunluğu vardır. Medenî Kanunun yukarıda sözü edilen 924 ve 933 üncü maddeleri hükümleriyle uyumlu olmak üzere taşınır mülkiyetinin geçişinin de (sebepli bir işlem) olduğunu kabul etmek gerekir. İşte tasarısının 687 nci maddesinin birinci fıkrası ona göre değiştirilmiştir. Bu fıkrada ayrıca (teslim) yerine, aslında olduğu gibi (elmenliğin geçirilmesi) deyimi kullanılmıştır; zira teslim, yalnız 687 nci maddeyi değil, 688, 689, 690 ıncı maddeleri de kapsayan daha geniş bir kavram olup, (elmenliğin geçirilmesi) bu kapsama giren durumlardan biridir. Birinci fıkradaki bu değişikliğin nedeni de budur. Her yerde olduğu gibi bugün Türkiyede de motorlu araçlarla yapılan kara ulaştırmasının çok genişlediği ve ulaştırma araçları yüzünden çıkan anlaşmazlıkların çoğaldığı gözönüne alınarak bu araçların mülkiyetinin ispatı için bir çözüm yolu bulunması artık bir ihtiyaç teşkil etmektedir. Bununla birlikte bu ihtiyacın, Medenî Kanunun 687 nci maddesine bir fıkra eklenmesi yoluyla çözümlenemiyeceği de açıktır. Bu nedenle buraya, buna dair bir kural konulmamış ve bu sorunun özel kanunla çözüme bağlanması daha doğru görülmüştür.’:

     

    B. Edinme yolları

    I. Teslim

    1. Elmenliğin geçirilmesi

    Madde 687 - Taşınır mülkiyetinin edinilmesi ve elmenliğin edinene geçirilmesi ve edinenin geçerli bir hukukî sebebe dayanması gereklidir.

    Bir kimse bir taşınırı iyiniyetle ve ona malik olmak üzere teslim alınca, devredenin mülkiyeti geçirme yetkisi olmasa bile, devralan, elmenlik kurallarına göre taşınırın elmeni olduğu andan başlayarak onun maliki olur.