-
Adalet Komisyonu Raporu Gerekçesi
«‘Verilen mühlet içinde temsilci tayin edip icra dairesine bildirmeyen borçlu hakkında takibe devam edileceği hükmü maddeye ilave edilmekle mevcut boşluk giderilmiş, ayrıca mal kaçırması ihtimali olan hallerde verilen mühlet içinde de haciz yapılabileceği esası kabul edilmek suretiyle kötüniyetli hareketler önlenmiştir.’
Tutuklu bulunan bir kimseye ödeme emri tebliğ edilip edilmeyeceği hakkında Komisyonda tereddüt hasıl olmuş ve neticede maddenin şu şekilde anlaşılması gerektiği hakkında fikir birliğine varılmıştır: İcra memuru, takip sırasında borçlunun tutuklu veya hükümlü olduğunu resmen bilmekte ise, borçluya ödeme emri tebliğ etmeyecek, ona kendisine bir mümessil tayin etmesi için mehil verecektir. Borçlu kendisine verilen mühlet içinde temsilci tayin edip de icra dairesine bildirirse ödeme emri bu temsilciye, etmezse borçlunun kendisine tebliğ edilerek, takibe devam olunacaktır. Tutuklu veya hükümlü olduğu bilinmeyen borçluya, ödeme emri tebliğ edilmişse, bu tebliğ hükümsüz sayılacak, bunun üzerine icra memuru borçluya mümessil tayini için bir mehil verecektir. Borçlu mümessil tayin etmezse, borçlunun kendisine, mümessil tayin ederse bu mümessile, yeniden ödeme emri tebliğ edilecektir.
Bundan başka, bazı tatbikatçılar, maddeye eklenen 2. fıkrayı mal kaçırılması ihtimali olan hallerde ödeme emri tebliğ edilmeden haciz yapılacağı şeklinde anlamışlardır. Bu anlayış tamamen yanlıştır. Bu fıkradan maksat, alacaklıya ödeme emrinin (takibin) kesinleşmesi nedeniyle 78. maddenin 1. fıkrası gereğince haciz istemek yetkisi geldikten sonra borçlunun tutuklu veya hükümlü olmasıdır. 51. maddeye göre kanuni talik hallerinde (ki 54. maddedeki mühlet de bir kanuni talik halidir) borçluya karşı hiçbir icra takip muamelesi yapılamaz. Haciz de bir icra takip muamelesi olduğundan, hacze gidileceği zaman borçlu kendisine 54. madde gereğince mümessil tayin etmek için mühlet verilmesi gereken kimselerden ise, borçluya mühlet verip bu mühlet geçinceye kadar haciz yapılamaz. İşte bu devrede bilhassa borçlunun yakınları tarafından mal kaçırılması ihtimali varsa o zaman borçluya 54. madde gereğince mühlet verilmiş olmasına rağmen borçlunun malları haczedilebilecektir. Yoksa, takip henüz ödeme emrinin tebliği safhasında ise, gayet tabiidir ki, borçluya mühlet verip tayin ettiği temsilciye (veya tayin etmemişse kendisine) ödeme emri tebliğ edilip, takip kesinleşmedikçe, mal kaçırılması ihtimali olsa dahi icrai haciz yapılmayacaktır. 54/a ve 55. maddelerin . fıkralarına yapılan ilaveler de aynı manâda anlaşılmalıdır.»