-
«1998 ve 1999 Tasarısı»ndaki Gerekçe
«Ayırımın başlığı yürürlükteki metinde «Mirasta İade» iken, kurumu daha iyi açıklaması bakımından «Mirasta Denkleştirme» olarak ifade edilmiştir. Zira burada, alınanı fiilen geri verme anlamında bir iade değil, terekeye geri verilmiş bir kağıt üzerinde değerinin tereke hesabında gözönünde tutulması ve paylaşım sonucu mirasçıya düşecek paydan indirilmesi sözkonusudur. Bu ise bir denkleştirmedir.»
«Madde 669 - Yürürlükteki Kanunun 603 üncü maddesini karşılamaktadır. Kenar başlık madde ile uyumlu hâle getirilmiştir.
Birinci fıkrada hüküm değişikliği yoktur.
İkinci fıkrada denkleştirmeye tâbi olan ve örnek olarak sayılan sağlararası karşılıksız kazandırmalar arasına, İsviçre Medenî Kanununun 626 ncı maddesinin ikinci fıkrasında yapılan, fakat yürürlükteki metinde bulunmayan “bir malvarlığını devretmek” hususu da eklenmiştir.»
-
«1984 Tasarısı»ndaki Gerekçe:
‘Madde 592 - Bu madde ile başlayan ayırımın başlığı, müesseseyi daha iyi açıklaması bakımından «denkleştirme» ola-rak ifade edilmiştir.
Madde, yürürlükteki kanunun 603. maddesini karşılamaktadır. Başlık madde ile uyumlu hâle getirilmiştir.
Birinci fıkrada hüküm değişikliği yoktur.
İkinci fıkrada denkleştirmeye tâbi olan ve örnek olarak sayılan sağlararası karşılıksız kazandırmalar arasına, kaynak İsviçre Medenî Kanununun 626. maddesinin ikinci fıkarsına uygun olarak, «bir malvarlığını devretmek» hususu da ilâve edilmiştir.’:
«A. Mirasçılar arasında
Madde 529 - Kanunî mirasçılar, mirasbırakandan miras paylarına mahsuben elde ettikleri sağlararası karşılıksız ka-zandırmaları, denkleştirmeyi sağlamak için terekeye iade etmekle birbirlerine karşı yükümlüdürler.
Mirasbırakanın çeyiz veya kuruluş sermayesi vermek ya da bir malvarlığını devretmek veya borçtan kurtarmak ve benzerleri gibi karşılık almaksızın altsoyuna yapmış olduğu kazandırmalar, aksi mirasbırakan tarafından açıkça belertilmiş olma-dıkça denkleştirmeye tâbidir.»
-
«1971 Tasarısı»ndaki Gerekçe:
‘1) Terim ve ifade: Miras Hukukumuzun bu faslı genel olarak mamleketimizde çok az anlaşılmış olan bir müesseseyi düzenlemektedir. Bu güç anlaşılmanın en önemli sebebi, faslın başlığındaki «mirasta iade» terimidir. Bu ayırımdaki kurallar o derece anlaşılmamıştır ki, kimi miraşçılara karşı öteki miras-çılar tarafından açılan gayrimenkul kayıt tashihi ve istihkak davalarının bile bazan bu ayırımdaki kurallara dayandırıldığına rastlanmıştır; zira bu ayırımın başlığındaki «mirasta iade» te-rimleri, bunun hangi müesseseyi ifade etmek istediğini bilmiyenleri aldatıcı niteliktedir. Burada kastedilen şey bir istihkak dolayısiyle herhangi bir iade olmayıp, miras paylaşılırken, daha önce mirasçıların mirasbırakandan almış oldukları mallar dolayısiyle bir haksızlığa meydan bırakmamak için bu suretle alınmış olan, özellikle miras payına mahsuben alınmış olan şeylerin de miras taksiminde hesaba katılması, payların denk-leştirilmesi ve paylaşımın adaletli bir şekilde yapılmasının sağ-lanmasıdır. Bu sebeple maddenin Almanca metni bu kavramı «Ausgleichung» yani «denkleştirme, teadül, eşitlik içinde öde-me, bağdaştırma» anlamlarına gelen bir kelime ile ifade etmiştir. Bu sebeple Medenî Kanun Komisyonu, başlıkta ve metinde daima yanlış anlama neticesi doğuran «iade» kelimesi yerine «denkleştirme» terimi yerleştirmeyi uygun bulmuştur. Bu denk-leştirmenin nasıl yapılacağı aşağıda 605 inci maddede ve daha sonraki maddelerde görülmektedir.
2)Biçim değişikliği, yoktur.
3) Hüküm değişikliği, yoktur.’:
«A. Mirasçıların denkleştirme yükümü
Madde 603 - Kanunî mirasçılar, mirasbırakanın sağ-lığında kendilerine, miras paylarına sayılmak üzere, yapmış olduğu bütün kazandırmaları, paylaşım sırasında denkleştirmekle; karşılıklı olarak yükümlüdürler.
Mirasbırakan açıkça bir bağışta bulunmuş olmadıkça, onun çeyiz veya kuruluş sermayesi olarak veya mal devri, borçtan kurtarma veya vazgeçme yoluyla veya bunlara benzer yollarla altsoyuna yapmış olduğu kazandırmalar denkleştirmeye girer.»