«Madde 708 - Yürürlükteki kanunun 636 ncı maddesini karşılamaktadır.

Madde yeniden kaleme alınmıştır.

Madde İsviçre aslında olduğu gibi üç fıkra hâline getirilmiştir.

Birinci fıkra yürürlükteki metinden arılaştırılmak suretiyle alınmıştır.

İkinci fıkra, yeni oluşan ve Devlet’e ait olan arazinin, kamusal bir sakınca bulunmayan hallerde öncelikle arazisi kayba uğrayan veya bu araziyle bitişik olan arazi sahibine devredilebilmesini olanaklı hâle getirmiştir.

Üçüncü fıkra yeni arazi oluşumunda toprak parçalarının kendi arazisinden koptuğunu kanıtlayan kişiye, bunu öğrenme tarihinden itibaren bir yıl ve her durumda bu arazi oluşumunun gerçekleşmesinden itibaren on yıl içinde geri alabilmesini sağlamaktadır.

İsviçre Medenî Kanunun bu maddemizi karşılayan 659 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında bir ve on yıl gibi süreler yerine ‘uygun süre içinde’ ifadesi kullanılmıştır. Ancak, hak sahibinin isteminin, ‘uygun bir süre’ gibi belirsiz bir koşula bağlanmasının isabetli olamayacağı düşünülerek, bunun yerine haksız fiillere ve sebepsiz zenginleşmelere ilişkin genel sürelerle paralellik sağlanması düşüncesiyle, bir ve on yıllık sürelerin kabul edilmesi uygun görülmüştür.»

‘Madde 631 - Madde, yürürlükteki kanunun 636. madde-sini karşılamaktadır. Birinci fıkrada hüküm değişikliği yoktur. İkinci fıkrayı karşılayan bir hüküm ise yürürlükteki kanunda yoktur. Bu fıkra, kaynak İsviçre Medenî Kanununun 659. maddesinin ikinci fıkrası dikkate alınarak maddeye eklenmiştir. Bu fıkra, devletin yeni teşekkül eden araziyi kamusal bir sakınca bulunmadığı takdirde tercihan bitişik arazi sahibine devredilebileceğini belirtmektedir. Üçüncü fıkrada hak sahibi için geri alma süresi bir yıl olarak belirtilmiştir.’:

«3. Yeni arazi oluşması

Madde 631 - Birikme, dolma, toprak kayması veya kamu-ya ait suların yatağında ya da seviyesinde değişme gibi sebep-lerle sahipsiz yerlerde meydana gelen yararlanmaya elverişli arazi Devlete ait olur.

Devlet bu araziyi kamusal bir sakınca bulunmadığı takdirde tercihan bitişik arazi sahibine devredilebilir.

Toprak parçalarının kendi taşınmazından koptuğunu isbat eden kimse onları bir yıl içinde geri alabilir.»

‘1) Terim ve ifade: Terimler yukarıki maddelere uygun duruma getirilmiş ifade açıklanmıştır. Medenî Kanunumuzda ve genel olarak öteki mevzuatta devletin mali yönden tüzel kişiliğini belirtmek için «hazine» terimi kullanıldığından (Meselâ 448 inci maddenin kenar başlığı) 636 ncı maddenin bugün yürürlükte olan metnindeki (devlet) kelimesi yerine ön tasarıda (hazine) kelimesi kullanılmıştır.

2) Biçim değişikliği: Bu maddeye, ikinci fıkra olarak bir fıkra eklendiğinden, madde üç fıkralık bir madde durumuna gelmiştir.

3) Hüküm değişikliği: Öntasarıdaki ikinci fıkra bugün yürürlükte bulunan metinde yoktur; yeni eklenmiştir. İsviçre bunun yerinde «Kantonlar bu gibi araziyi komşu toprak sahiplerine bırakmakta serbesttirler» şeklinde bir kural vardır. Bu kural, «kanton» yerine «hazine» denilmek suretiyle olduğu gibi almak, Türk Özel Yasaları bakımından sakıncalı görülmüş, hiç alınmayıp maddenin olduğu gibi bırakılmasında da bir boş-luk meydana geleceği anlaşılmıştır. Bu sebeple «Hazinenin bu gibi toprakları, bitişik toprak sahiplerine, özel hükümler dairesinde devredileceği», maddeye eklenen bu ikinci fıkrada belirtilmiştir. Esasen bu noktayı kısmen düzenleyen kurallar Tapu Kanu-nunda zaten mevcut bulunduğundan, bu husus o kurallara göre ve yeniden konulacak özel kurallar uyarınca düzenlenebilir. Böylece Hazinenin bu nitelikteki toprakları başkalarına veya herhangi bir kimseye değil, ille bitişik arazi sahiplerine devretmesinin daha doğru bulunduğu bu fıkrada belirtilmiştir. Ancak bitişik toprak sahipleri bunu istemezlerse ancak o zaman Hazi-ne bu tür topraklarda serbestçe tasarruf edebilir. Bununla birlikte maddeye eklenen fıkrada «devredilebilir» ifadesi kullanıl-dığından, devletin burada mutlaka «devretme mecburiyeti» diye bir zorunluğu yoktur. İsterse devreder, isterse devretmez.

Yürürlükte bulunan metnin ikinci fıkrası öntasarıda üçün- cü fıkra olmuştur. Bu fıkrada bulunan bir boşluk, daha doğrusu bir eksiklik, İsviçre aslına uygun olarak doldurulmuş, yani fıkraya (uygun bir süre içinde) ibaresi eklenmiştir. Aslına uygun olarak yapılan bu değişiklik dolayısiyle, sürenin (uygun) olup olmadığını takdir hakkı yargıca tanınmıştır. Burada meselâ (bir veya iki yıllık) gibi belirli bir süre konulması da düşünülebilir. Bununla birlikte işin niteliğine, memleket ikliminin çok değişik oluşuna göre, İsviçre Medenî Kanunun hükmünden ayrılınarak burada kesin bir süre konması, şimdiden düşünülmesi imkanı bulunmayan sakıncalar doğurabileceği için, bundan vazgeçil-miştir. Şu halde kendi gayrimenkulunden toprak parçaları ko-pan kimse, onları elverişli ve uygun olmayan bir zamanda hemen geri istemeyip, yargıcın koyacağı süreye uymak zorunda kalacaktır. Öte yandan, toprak parçaları kendi taşınmazı üzerine kaymış bulunan kimse dahi bunların hemen ora-dan alınmasını, meselâ toprağın kalın kar tabakası ile örtülü olduğu elverişsiz bir zamanda isteyemiyecektir. Bütün bunlardan do-ğan anlaşmazlıklarda durumu ve konulacak süreyi tabiatiyle yargıç takdir edecektir.’:

«3. Yeni toprak meydana gelmesi

Madde 636 - Sürüklenip birikme, dolma, kayma veya ka- muya ait suların yatağındaki veya seviyesindeki değişme ile veya başka olaylarla sahipsiz yerlerde yararlanmağa elverişli bir toprak meydana gelirse, o toprak Hazinenin olur.

Hazine bu günkü toprakları, özel kurallar uyarınca, bitişik toprak sahiplerine devredebilir.

Toprak parçalarının kendi taşınmazından koptuğunu ispat eden kimse onları uygun bir süre içinde geri alabilir.»