-
“1998 ve 1999 Tasarısı”ndaki Gerekçe
“Madde 57- Anayasamızda dernek kurma özgürlüğü kişinin hakları ve ödevleri başlıklı bölümde temel haklar arasında sayılmış, böylece anayasal güven-ce altına alınmıştır. Anayasanın 33 üncü maddesinin birinci fıkrası, birinci fıkra olarak aynen alınmıştır. Bu bakımdan anılan Anayasa hükmünün gerekçesi bura-da da geçerli olacaktır.
Bu maddede, dernek özgürlüğünün olumlu bir görünümü olan dernek kurma hakkı düzenlenmiştir.
Maddedeki “herkes” sözü ile, Anayasanın 33 üncü maddesinde olduğu gibi gerçek kişiler kastedilmiştir. Dernek kurucusu olacak gerçek kişilerin fiil ehliye-tine sahip olmaları yeterli sayılmıştır. Dernek kurucu üyesi olabilmek için kişinin ergin olması, ayırtım gücüne sahip bulunması ve kısıtlı olmaması gerekir. Dernek kurucusu olabilmek için kişinin mutlaka 18 yaşını tamamlaması şartı aranmamış; ergin kılınma (m. 12) veya evlenmeyle ergin olanların (m. 11) 18 yaşını tamamlamadıkları halde, kurucu olabilmelerine olanak tanınmıştır."
-
“1984 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘Madde 55- Madde, yürürlükteki Kanunun 54. maddesini karşılamaktadır. Birinci fıkra, Dernekler Kanunu hükümleri dikkate alınarak düzenlenmiştir. İkinci fıkrada ise, ticaret sici-line kayıt zorunluluğunun, amacına erişmek üzere ticari işletme kuran dernekler için söz konusu olacağı açıklanmıştır.’:
Madde 55- Tüzel kişilik kazanmış olan dernekler idarece tutulacak özel kütüğe kaydolunur.
Amacına erişmek için bir ticari işletme kuran dernek, bu işletmeyi ticaret siciline kaydettirmek zorundadır.”
-
“1971 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘1) Terim ve ifade: Terimler öteki maddelere uydurulmuş, ifade sadeleştirilmiştir.
2) Biçim değişikliği, yoktur.
3) Hüküm değişikliği: Bu maddenin yürürlükte bulunan metninde dilekçeye ana tüzüğün aslının eklenmesi gerektiği gibi bir mana sezilmektedir. Bunu gidermek için son fıkraya (ana tüzüğün tasdikli bir örneği) eklenmiştir. Ayrıca “yönetim kurulu üyelerinin ad ve soyadlarını gösteren liste” denilmek suretiyle bu fıkraya açıklık verilmiştir.’:
Madde 54- Kurucuları tarafından ana tüzüğü kabul edi-len ve yönetim kurulu seçilmiş olan her dernek, kendisini özel kütüğüne kaydettirebilir.
Gayesine erişmek için ticari şekilde faaliyet gösteren der-nek, kendisini ticaret kütüğüne kaydettirmek zorundadır.
Kayıt dilekçesine ana tüzüğün tasdikli bir örneği ile yöne-tim kurulu üyelerinin ad ve soyadlarını gösteren bir liste eklenir.”