«Madde 102– Yürürlükteki Kanunun 74 üncü maddesini karşılamaktadır.

Maddenin kenar başlığı, içeriğine uygun olarak, “Kuruluş şekli” olarak düzenlenmiştir. Birinci fıkrada, vakıf kurma iradesinin resmi senetle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklanabileceği ve vakfın tüzel kişilik kazanmasının, mahkemece tutulan kütüğe tescille olacağı esasları getirilmiştir. İkinci fıkrada, resmi senetle vakıf kurma işleminin temsilci aracılığı ile yapılması düzenlenmiş; bu çerçevede, temsil yetkisinin noterlikçe düzenlenmiş bir belgeyle verilmesi ve vakfın amacı ile özgülenecek mal ve hakların bu belgede belirlenmiş bulunması koşulu aranmıştır.

Mahkemeye başvurmanın, resmi senetle kurulan vakıflarda vakfeden tarafından; ölüme bağlı tasarrufla vakıf kurmada, ilgililerin veya vasiyetnameyi açan sulh hakiminin bildirimi ile ya da kendiliğinden Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılacağı, başvurulan mahkemenin de, mal ve hakların korunması için gerekli önlemleri kendiliğinden alacağı üç ve dördüncü fıkralarda açıklanmıştır.»

‘Madde 67– Madde, yürürlükteki Kanunun 74. madde-sinin baş kısmını karşılamaktadır. Vakfın ne zaman tüzel kişilik kazanacağı hususunda yürürlükteki esas muhafaza edilmiştir. Ayrıca vakfa tüzel kişilik kazandırmak için mahkemeye başvurmağa yetkili olanlar ve vakıf kurma işleminde temsil yetkisinin gerekli olduğu açıklanmış, vakfedenin mahkemeye başvurma-sından sonra ölmesinin etkisi de belirtilmiştir. Son fıkrada ise vakfa tahsis edilen mal ve hakların korunması için gerekli tedbirlerin mahkemece kendiliğinden uygulanacağı açıklığa kavuşturulmuştur.’:

«II. Tüzel kişiliğin kazanılması

Madde 67– Vakıf kurma iradesi resmi senetle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklanır ve vakıf asliye mahkemesinin tescil kararı ile tüzel kişilik kazanır.

Mahkemeye başvurma, resmi senet düzenlenmiş ise vakfeden tarafından; vakıf ölüme bağlı tasarrufa dayanıyorsa ilgili-lerin veya vasiyetnameyi açan sulh hakiminin bildirimi üzerine ya da kendiliğinden Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ya-pılır.

Vakfeden mahkemeye başvurduktan sonra ölürse, miras-çılar vakfı kurma istemini geri alamazlar.

Vakıf kurma işleminin temsilci aracılığı ile yapılması, temsil yetkisinin noterlikçe düzenlenmiş bir belgeyle verilmiş olmasına ve bu belgede vakfın amacı ile tahsis edilecek mal ve hakların belirlenmiş bulunmasına bağlıdır.

Başvurulan mahkeme, mal ve hakların korunması için gerekli tedbirleri kendiliğinden alır.»

‘Madde 68– Madde, yürürlükteki Kanunun 74. maddesinin tescil ve ilana ilişkin kısmını karşılamaktadır. Vakıf, hem vakfın yerleşimyeri mahkemesinde, hem de Vakıflar Genel Müdürlüğünde tutulacak kütüklere tescil edilecektir. Vakfın tescili kararı, vakfın yerleşimyerinden başka bir yer mahkemesinde verilmiş ise, bu kararı veren mahkeme, karar ile buna dayanak olan belgeleri vakfın yerleşimyeri mahkemesine gönderecek ve geriye kalan işlemler yerleşimyeri mahkemesi tarafından tamamlanacaktır. Vakfın tescilinin Resmi Gazete ile ilan edileceğine, gerek tescil ve gerek ilanın tüzük hükümlerine göre yapılacağına ilişkin fıkralar muhafaza edilmiştir.’:

«III. Tescil ve ilan

Madde 68– Tesciline karar verilen vakıf, vakfın yerleşim-yeri mahkemesi ile Vakıflar Genel Müdürlüğünde tutulan kütüklere tescil olunur.

Tescil kararı, başka bir mahkemece verilmiş ise, ilgili belgelerle birlikte tescil için vakfın yerleşimyeri mahkemesine gönderilir.

Yerleşimyeri mahkemesinin yapacağı bildirim üzerine Va-kıflar Genel Müdürlüğünce merkezi kütüğe tescil edilen vakıf Resmi Gazete ile ilan olunur.

Tescil ve ilan tüzük hükümlerine göre yapılır.»

‘Madde 69– Madde, yürürlükteki Kanunun 74. maddesi-nin temyize ilişkin hükmü ile, 76. maddesi hükmünü karşılamaktadır. Tasarıda, başvuranın ve Vakıflar Genel Müdürlü-ğünün temyize başvurma hakkı ile, bundan farklı olarak Va-kıflar Genel Müdürlüğünün ve ilgililerin vakıf kurma işleminin geçerliliğini engelleyen sebeplere dayanarak iptal davası açma hakları açıklığa kavuşturulmuştur. Ehliyetsizlik ve irade sakat-lığı, iptal davası bakımından en önemli sebepleri teşkil ederler.

Vakfın kurulması talebini reddeden mahkeme kararı tem- yiz edilemiyecektir. Buna mukabil vakfın kurulmasına engel olan bir sebep varsa kurulma işlemine karşı iptal davası açılmak gerekir.

Vakıf kurulmasının mirasta saklı pay kurallarını ihlal etmesi halinde, saklı paylı mirasçıların, ölüme bağlı tasarruf-ların veya bağışlamaların tenkisini isteyebilme hakları ile vakıf kuranın alacaklılarının İcra ve İflas Kanununa dayanan iptal davası açma haklarının saklı olduğu da üçüncü fıkrada belirtilmiştir.’:

«IV. Temyiz ve iptal istemleri

Madde 69– Mahkemenin verdiği red kararı, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde, başvuran veya Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından temyiz edilebilir.

Vakıflar Genel Müdürlüğü veya ilgililer, vakfın kurulmasına engel sebeplerin varlığı halinde iptal davası açabilirler.

Vakfedenin mirasçıları ile alacaklılarının, bağışlamaya ve ölüme bağlı tasarruflara ilişkin hükümler uyarınca dava hakları saklıdır.»

‘Madde 70– Madde, yürürlükteki Kanunun 74. maddesi-nin son iki fıkrasını karşılamakta ve bir yeni fıkraya yer vermektedir.

Vakfa tahsis edilen malların mülkiyetinin ve diğer hakların vakıf tarafından iktisap edilme anı hususunda yürürlükteki kanunun esası muhafaza edilmiştir. Vakıf, tescil ile tüzel kişilik kazanacak ve bu anda da, tahsis edilen malların mülkiyetini ve diğer hakları iktisap edecektir. Tescil kararını veren mahkeme bu kararla birlikte, vakfa tahsis edilen taşınmazın vakıf tüzel kişiliği adına tescilinin yapılmasını tapu idaresine bildirecektir.

Ölüme bağlı tasarrufla kurulan vakıflar bir nevi mirasçı durumunda olacağından, vakfın, tereke borçlarından sorumluluğunun açıklığa kavuşturulması gerekli görülmüş ve bu sorumluluğun, vakfa tahsis edilen mal ve haklarla sınırlı olması esası, vakıf müessesesinin amacı gözönünde tutularak kabul edil-miştir.’:

«V. Mal ve hakların kazanılması ve sorumluluk

Madde 70– Vakfa tahsis edilen malların mülkiyeti ile haklar, tüzel kişiliğin kazanılmasıyla vakfa geçer.

Tescile karar veren mahkeme, vakfedilen taşınmazın vakıf tüzel kişiliği adına tescil edilmesini tapu idaresine bildirir.

Ölüme bağlı tasarrufla kurulan vakfın miras bırakanın borçlarından sorumluluğu, tahsis edilen mal ve haklarla sınırlıdır.»

‘1) Terim ve ifade: (Tapu kütüğü) ve (nüfus kütüğü) deyimlerinde olduğu gibi (sicil) yerine (kütük) tabiri gerek doktrinde, gerek halk dilinde yerleşmiş bir deyim olduğundan, bu maddedeki (sicil) terimleri (kütük) terimi ile değiştirilmiş ve bazı yerlerde ifade sadeleştirilmiştir. (Menfaat) kelimesi yerine de (yarar) kelimesi konulmuştur. Esasen 903 sayılı kanunla konulan aşağıdaki (80/A) maddesinde de (yararlı) terimi kullanılmış bulunmaktadır.

2) Biçim değişikliği: 74 üncü maddenin değişik birinci fıkrası iki ayrı hükmü kapsadığından bu fıkra iki müstakil fıkra haline konulmuş ve böylece bu madde 8 fıkra haline gelmiştir.

3) Hüküm değişikliği, yoktur.’:

«II. Vakfın şekli.

Madde 74– Vakıf resmi senetle veya vasiyet yoluyle kurulur ve vakfedenin ikametgahı Asliye Mahkemesinde tutulan kütüğe tescil ile tüzel kişilik kazanır.

Mahkeme, tescili, Vakıflar Genel Müdürlüğündeki merkezi kütüğe kaydolunmak üzere, kendiliğinden bu müdürlüğe bildirir.

Yasaya, genel ahlaka veya milli yararlara aykırı olan veya siyasi düşünce veya belli bir ırk veya cemaat mensuplarını desteklemek gayesiyle kurulmuş olan vakıfların tesciline mah-kemece karar verilemez.

Tescil kararının bildirimi tarihinden başlayarak Vakıflar Genel Müdürlüğü, iki ay içinde bu karara karşı temyiz yoluna başvurabilir.

Merkezi sicile kaydedilen vakıf, Resmi Gazete ile ilan edilir.

Tescilin tarzı, kimler tarafından yaptırılacağı ve kütüklerin nasıl tutulacağı, ilanın kapsamı ve nasıl yapılacağı tüzükle belirlenir.

Bir vakfın tescili ile birlikte, vakfedilen malların mülkiyeti ve haklar vakfa geçer.

Mahkeme, vakfedilen gayrimenkulü, vakıf tüzel kişiliği adına tescilini, kendiliğinden ve hemen tapu idaresine bildirir.»