«Madde 576 - Yürürlükteki kanunun 518 inci maddesini karşılamaktadır.

Miras malları nerede bulunursa bulunsun, miras işlerinin tek elden, yani aynı mahkeme tarafından yürütülmesinin uygun olacağı düşüncesiyle birinci fıkrada, mirasın malvarlığının tamamı için mirasbırakanın yerleşim yerinde açılacağı düzenlenmiştir.

Birinci fıkrada yürürlükteki metinde yer alan «mahkeme» sözcüğü çıka-rılmıştır. Çünkü mahkeme sözcüğü mirasın mutlaka bir dava veya mahkemeye yapılacak bir başvuru ile açılacağı izlenimini yaratmaktadır. Bu yanlıştır. Amaç, miras işleri nedeniyle yapılacak işlemler için bir yer belirlenmesi olup, bu yerin «mirasbırakanın yerleşim yeri» olduğu maddenin birinci fıkrasında belirtilmiştir. Mahkeme ve yetki konusu ikinci fıkrada düzenlenmiş bulunmaktadır.

Maddenin birinci fıkrasında sözü edilen «son ikametgah» yerine sadece «yerleşim yeri» sözcükleri kullanılmıştır. Yerleşim yerinin ne olduğu 19 uncu maddede belirlenmiştir. Yerleşim yerinin tekliği ilkesi olduğuna göre, mevcut ifadenin, «son» yerleşim yeri yanında sanki «önceki» yerleşim yerinin de geçerli olabileceği kanısını uyandıracağı düşüncesiyle, sadece yerleşim yeri sözcüğü kullanılmıştır. Bir kimsenin birden fazla yerleşim yeri olamayacağına göre, mirasbırakanın yerleşim yeri mirasın açılma yeri olacaktır.

Yürürlükteki maddenin ikinci cümlesindeki «ölüme bağlı tasarrufların» deyimi yerine «mirasbırakanın tasarruflarının» sözleri kullanılmıştır. Buna göre mirasbırakanın ister ölüme bağlı tasarrufu ister sağlararası tasarrufları olsun, iptali bu madde hükmüne tâbi tutulmuştur. Bu hüküm maddeye ikinci fıkra olarak eklenmiştir.»

‘Madde 500 - Madde, yürürlükteki kanunun 518. maddesini karşılamaktadır. Hüküm değişikliği yoktur.’:

«B. Açılma yeri ve yetkili mahkeme

Madde 500 - Miras, malvarlığının tamamı için, mirasbırakanın yerleşim yerinde açılır.

Mirasbırakanın tasarruflarının iptali veya tenkisi, mirasın paylaştırılması ve miras sebebi ile istihkak dâvaları bu yer mahkemesinde görülür.»

‘1) Terim ve ifade: Terimler yukarıki maddelere uygun duruma getirilmiş, ifade sadeleştirilmiştir.

2) Biçim değişikliği: 518 inci maddenin bugün yürürlükte olan metni iki cümleden oluşmuş bir tek fıkra halindedir. Oysa maddenin, yetki meselesini düzenleyen ikinci cümlesi bağımsız bir kuralı kapsadığından, bu cümle, İsviçre aslında olduğu gibi, müstakil bir fıkra haline konulmuştur.

3) Hüküm değişikliği: Maddenin birinci fıkrasında «mah-keme» kelimesi kaldırılmıştır. Çünkü bu kelimeden sanki mirasın bir mahkemede açılacak bir dava veya oraya yapılacak bir başvurma ile açılacağı gibi bir mana çıkmaktadır ki bu yanlıştır. Maksat, miras işleri dolayısiyle yapılacak işlemler için bir yer tayini olup, bu yerin «mirasbırakanın son ikametgâhı» olduğu 518 inci maddenin birinci fıkrasında tesbit edilmiştir. Mahkeme ve yetki işi ikinci fıkrada düzenlenmiş bulunmaktadır. Bundan başka maddenin ikinci fıkrasında da bir düzeltme yapılmış, «ölüme bağlı tasarruflarda» deyimi yerine «mirasbırakanca ya-pılmış olan bir tasarrufun» ibaresi konulmuştur. Çünkü indirim konusu yalnız ölüme bağlı tasarruflar için değil, 507 nci mad-dede görüdüğü gibi, sağlıkla sonuç doğuran tasarruflar için de söz konusu olabilir.’:

«B. Açılış yeri ve yetkili mahkeme

Madde 518 - Miras, bütün malvarlığı için, mirasbıra-kanın son ikametgâhında açılmış olur.

Mirasbırakanca yapılmış olan bir tasarrufun geçersizliği veya indirimi konusudaki davalar ile mirasçılık ve paylaşım davaları bu ikametgâh mahkemesinde görülür.»