-
“1998 ve 1999 Tasarısı”ndaki Gerekçe
“Madde 870 - Yürürlükteki kanunun 785 inci maddesini karşılamaktadır.
Madde kaynak Kanunun 813 üncü maddesine göre iki fıkra hâlinde düzenlenmiş ‘teminat’ sözcüğü ‘güvence’ olarak değiştirilmiştir.
Birinci fıkrada rehnin sağladığı güvencenin sırasının tesis anında tapu kütüğüne tescil edilen rehin derecesi ile sınırlı olduğu, ikinci fıkrada ise önceki sırada olacak güvence miktarının tapu kütüğünde belirtilmesi süresince ikinci veya daha sonraki sırada taşınmaz rehni kurulabileceği düzenlenmektedir. Her taşınmaz rehninin belli bir rehin derecesi içinde kurulması zorunlu sayılmıştır.
Sıra ve derece terimleri benzer anlamlar için kullanılmaktadır. ‘Sıra’ söz-cüğü genel olarak bütün sınırlı aynî haklarda öncelik durumunu açıklamak için kullanılırken, ‘derece’ sözcüğü taşınmaz rehinlerde, taşınmazın farazi bir değer parçası karşılığı rehnin tescil edildiği sabit ‘kutu’yu’ ifade etmektedir.
Önceki sıradaki yani takaddüm edecek miktarın belirtilmesinden kasıt, önceki derecenin farazî olarak tayin olunacak miktarıdır. Bir derece içinde bu farazî miktarı geçmeyecek bir veya birdan fazla taşınmaz rehni kurulabilir. Bir derece içindeki bu rehinlerin birbirine bir önceliği olmayacaktır.
Kaçıncı dereceye kadar rehin tesis edilebileceği hususunda bir sınırlama yapılmamıştır. Taşınmaz malikinin bir dereceyi boş tutup sonraki bir derecede rehin tesis ettirmesine de olanak verilmiştir.
Ön sıradaki rehin derecelerinin farazî değer miktarının belirtilmesi geçerlilik unsuru sayılacaktır.”
-
“1984 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘Madde 788 - Madde, yürürlükteki kanunun 785. madde-sini karşılamaktadır. Maddenin kenar başlığında ve metninde yer alan “derece” deyimi kaynak, Kanunun Almanca metninde kullanılan “Pfandstelle”, Fransızca metninde kullanılan “Case hypothecaire” karşılığıdır ve bir taşınmaz rehninin yer aldığı kutuyu ifade etmektedir. Yerleşmiş olduğu için “derece” deyimi muhafaza edilmiştir. Derece, sıra kavramından ayrı bir kavramdır. Sıra, rehin de dahil olmak üzere sınırlı aynî hakların birbirine nazaran öncelik durumunu belirler. Derece taşınmaz rehni için söz konusudur ve rehin bakımından taşınmazın farazî o-larak değer parçalarına bölünmesinden ede edilen kutuları ifade etmektedir ve bir alacağın bir kutuya (dereceye) düşen değerle teminat teşkil edebilmesine imkân vermektedir. Sıra bu dereceler arasında sözkonusu olacağı gibi, aynı derecede yer alan muhtelif rehinler için de söz konusu olabilir.
Madde, kaynak İsviçre Medeni Kanununun 813. madde-sine uygun olarak iki fıkra hâlinde düzenlenmiştir. Hüküm değişikliği yoktur.’:
“VI. Rehin derecesi
1. Rehin derecesinin hükümleri
Madde 788 - Rehnin sağladığı teminat, tescilde belirtilen rehin derecesi ile sınırlıdır.
Taşınmaz rehni, sırada kendisinden önce gelecek olanın miktarının tescilde belirtilmesi kaydıyle ikinci veya daha sonraki derecede de kurulabilir.”
-
“1971 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘1) Terim ve ifade: Yürürlükteki metnin birinci kenar başlığında (ipotek derecesi) denilmiştir. Oysa bu madde yalnız ipoteğe ilişkin olmayıp taşınmaz rehninin öteki türleri olan ipotekli borç senedi ve irad senedini de kapsamaktadır. Bu nedenle kenarbaşlık aslında olduğu gibi (rehnin derecesi) olarak ve ikinci kenar başlık da (derecelerin sonucu) olarak değiş- tirilmiş, ifade sadeleştirilmiştir, terimler, yukarıki madde-lerle uyumlu duruma getirilmiştir.
2) Biçim değişikliği: İki ayrı kuralı kapsayan bu madde, aslında olduğu gibi iki bağımsız fıkra durumuna getirilmiştir.
3) Hüküm değişikliği, yoktur.’:
“VI. Rehnin derecesi
1. Derecelerin sonucu
Madde 785 - Taşınmaz rehninin teminat gücü, kuruluşu sırasında kütükte belirlenen rehin derecesine bağlıdır.
Önceki dereceler, kütükte gösterilerek belli bir miktar para için saklı tutulmak şartiyle, taşınmaz rehni daha sonraki derecelerde kurulabilir.”