-
“1998 ve 1999 Tasarısı”ndaki Gerekçe
“Madde 792 - Yürürlükteki kanunun 715 inci maddesini karşılamaktadır.
Hüküm değişikliği yoktur. Madde, İsviçre Medenî Kanununun 743 üncü maddesine uygun olarak üç fıkra hâlinde düzenlenmiştir. Konu ve kenar başlıklarıyla birlikte, kaynak Kanun da göz önünde tutularak, arılaştırılmak suretiyle yeniden kaleme alınmıştır. Bu konuda, yürürlükteki maddenin ikinci cümlesindeki ‘bu haktan fiilen yalnız bir kısım istifade edebiliyorsa’ ifadesi, ‘durum ve koşullara göre irtifak hakkı yalnız bir parselin yararına kullanılabiliyorsa’ biçi-minde değiştirilmiştir. Bu değişikliğe gidilmesinin nedeni, terkini isteme açısından, sadece ‘fiilen kullanamama’nın değil, bunun yanında olayın diğer somut özelliklerinin de değerlendirmeye katılması gerektiği düşüncesine dayanmaktadır.
Maddenin birinci fıkrasında sözü edilen ‘taşınmazın parsellere bölünmesi’ ifadesindeki ‘parsel’ sözcüğü mutlaka 3402 sayılı Kadastro Kanunu kapsamında ve anlamındaki ‘parsel’ şeklinde anlaşılmamalıdır. Bu kanun kapsamına girmeyen ‘parseller’ de buraya girer. Hukukumuz açısından ‘parsel’ sözcüğü, Tapu Sicil Tüzüğünde de (m.65-68) kullanılmıştır.
7 Haziran 1994 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tapu Sicil Tüzüğünün 65 ve 68 inci maddelerinde bir taşınmaz malın ayrılmasında (ifrazında) her yeni parça için ‘parsel’ sözcüğünü kullanmış olması ve yurdumuzun kadastrosunun tamamlanması hâlinde tüm taşınmazların da teknik olarak parsel şeklinde anılacağı hususları göz önünde tutularak; maddenin birinci fıkrasında ‘taşınmazın parçalara bölünmesi’ şeklindeki bir ifade yerine, ‘taşınmazın parsellere bölünmesi’ ifadesine yer verilmesi uygun görülmüştür. Bu nedenledir ki, maddede geçen ‘parsel’ sözcüğünün mutlaka kadastro görmüş bir taşınmazı anlatmadığı, henüz kadastrosu tamamlanmamış yerlerde maddenin öngördüğü anlamdaki bölümler sonucu oluşan parçaları da içerdiği unutulmamalıdır.”
-
“1984 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘Madde 710 - Madde, yürürlükteki kanunun 715. madde-sini karşılamaktadır. Hüküm değişikliği yoktur. Madde, kaynak İsviçre Medenî Kanununun 743. maddesine uygun olarak üç fıkra hâlinde düzenlenmiştir.
Bunun dışında, maddede yer alan “bu haktan fiilen yalnız bir kısım istifade edebiliyorsa” ibaresi kaynak İsviçre Medenî Kanununun Almanca metni gözönüne alınarak, “hâl ve şartlara göre irtifak hakkı yalnız bir bölüm yararına kullanılabiliyorsa”, tarzında değiştirilmiştir. Bu değişikliğe gidilmesi, terkini talep açısından, yalnızca “fiilen kullanılamamanın” değil, fakat bu-nun yanında olayın diğer somut özelliklerinin de değerlendirilmeye katılması gerektiği düşüncesine dayanmaktadır.’:
“2. Bölünme
a. Yararlanan taşınmazın bölünmesi
Madde 710 - Yararlanan taşınmazın bölünmesinde asıl olan, irtifak hakkının her bölüm yararına devam etmesidir.
Ancak, hâl ve şartlara göre irtifak hakkı yalnız bir bölü-mün yararına kullanılabiliyorsa, yükümlü taşınmaz maliki di-ğer bölümler için irtifak hakkının terkinini isteyebilir.
Tapu sicil memuru bu istemi irtifak hakkı sahibine bil-dirir ve onun bir ay içinde itiraz etmemesi hâlinde, irtifak hakkını terkin eder.”
-
“1971 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘1) Terim ve ifade: Bugünkü uygulamada ve tapu işlemlerinde, taşınmazların ayrı ayrı parçalara bölünmesine (parsellenme) ve o parçalara da (parsel) denildiğinden ve tapu işlemlerinde bu kelime bir terim olarak yerleşmiş bulunduğundan, bu maddede dahi ayni terim kullanılmış, ayrıca ifade sade-leştirilmiş, terimler öteki maddelere uygun duruma getirilmiş-tir.
2) Biçim değişikliği: Ayrı nitelikte üç kuralı kapsayan bu madde, İsviçre aslında olduğu gibi üç bağımsız fıkra haline ko- nulmuştur.
3) Hüküm değişikliği, yoktur.’:
“2. Parselleme
a) Yararlanıcı taşınmazda
Madde 715 - Yararlanıcı taşınmaz parsellenirse, yükümlenim hakkı, kural olarak, her parsel yararına devam eder.
Şu kadar ki, yeni duruma göre yükümlenim hakkından yalnız bir veya birkaç parsel yararlanabilmekte ise, yükümlü taşınmazın maliki, öteki parseller yararına olan yükümlenim hakkının kütükten silinmesini isteyebilir.
Yetkili tapu memuru bu istemi yükümlenim hakkı sahiplerine bildirir ve onlar bir ay içinde itiraz etmezlerse, yükümlenim hakkını kütükten siler.”