-
«1998 Tasarısı»ndaki Gerekçe
Madde 9– Yürürlükteki Kanunun 9 uncu maddesini karşılamaktadır.
Maddenin konu başlığında “II. Medeni hakların kullanılması” ifadesi yerine, bir önceki maddeki “hak ehliyetinin” düzenlendiği göz önünde tutularak “II. Fiil ehliyeti” ifadesi, kenar başlığında “1. Mevzuu” yerine “1. Kapsamı” sözcüğü kullanılmıştır. Gerçekten de bu madde, «fiil ehliyeti açısından hak sahibinin hukuki konumunu ve fiil ehliyetinin hak sahibine neler tanıdığını» belirleyen bir maddedir. Bu sebeple maddede, fiil ehliyetinin “mevzuu” değil, daha isabetli olarak “kapsamı” ifadesi kullanılmıştır.
Maddede yer alan “iktisaba da iltizama da ehildir” deyimi yerine “kendi fiilleriyle hak edinebilir ve yüküm altına girebilir” deyimi kullanılmak suretiyle, fiil ehliyetinin hak sahibine kapsam itibariyle tanıdığı hukuki durum açıklığa kavuşturulmuştur.
-
«1999 Tasarısı»ndaki Gerekçe
‘... Maddede yer alan “iktisaba da iltizama da ehildir” deyimi yerine “kendi fiilleriyle hak edinebilir ve borç altına girebilir.” deyimi kullanılmak suretiyle fiil ehliyetinin hak sahibine kapsam itibarıyla tanıdığı hukuki durum açıklığa kavuşturulmuştur.’
-
“1984 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘Madde, yürürlükteki Kanunun 9. maddesini karşılamaktadır. Yürürlükteki metin esas alınmakla beraber maddenin kenar başlığı ve metni düzeltilmiştir. Buna göre “medeni hakların kullanılması” deyimi yerine doktrine yerleşmiş olan ve kaynak İsviçre Medeni Kanununun 12. maddesinin Almanca metnine uygun bulunan “fiil ehliyeti” deyimi kullanılmış ve ehliyetin anlamı açıklığa kavuşturulmuştur.’:
1. Kapsam
Madde 9– Fiil ehliyetine sahip olan kimse, kendi fiilleriyle haklar kazanabilir ve yükümlülükler altına girebilir.”
-
“1971 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘1) Terim ve ifade: Bu maddenin bugünkü kenar başlığı (medeni hakların istimali) şeklindedir. Oysa, burada hakların kullanılması değil, hak edinilmesi ve borçlanma yetenekleri bahis konusudur. Borçlanma, kişinin yalnız işlemleriyle değil, eylemleriyle (mesela haksız fiilleriyle) de olabileceği için, maddenin kenar başlığı, Almanca aslında olduğu gibi, (eylem yeteneği) şeklinde ve ikinci kenar başlığı da (kapsamı) şeklinde düzeltilmiştir. Eylem, işlem ve kapsam kelimeleri bugün dilimizde ve halk dilinde de yerleşmiş ve birçok kanunlara geçmiştir. Mesela üniversiteler kanununda (fiili doçent) yerine (eylemli doçent) denilmiştir. Anasayamızda da (ehliyet) yerine (yetenek) terimi kullanılmıştır. Bu sebeple maddenin gerek terimleri, gerek ifadesi bugünkü kanun ve halk diline uydurulmuştur. Ayrıca maddeye (kendi işlem ve eylemleriyle) kelimeleri eklenerek açıklık verilmiştir. Medeni Kanun Komisyonunca hazırlanmış olan metinde bu ilave yapılmış idi.
2) Biçim değişikliği, yoktur.
3) Hüküm değişikliği, yoktur. Maddeye eklenen (kendi işlem ve eylemleriyle) kelimeleri, hüküm değişikliği yapmak için değil, yukarda belirtildiği gibi, maddeye açıklık vermek için konulmuştur.’:
1. Kapsamı
Madde 9– Eylem yeteneği olan kimse, kendi işlem ve eylemleriyle hak edinmeye de, borçlanmaya da yeteneklidir."