-
«1998 Tasarısı»ndaki Gerekçe
«Madde 375 - 1984 tarihli Öntasarının 306 ncı maddesini örnek alan bu madde, yürürlükteki kanunun 325 inci maddesini karşılamaktadır. Yürürlükteki metne göre hüküm değişikliği yoktur; ancak daha sade ve açık bir dille kaleme alınmıştır.»
-
«1999 Tasarısı»ndaki Gerekçe
«............ Yürürlükteki metinde yer alan ziraat mevsimi ifadesi, hasat olarak değiştirilmiştir.»
-
“1984 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘Madde 306 - Madde, yürürlükteki kanunun 325. madde-sini karşılamaktadır. Hüküm değişikliği yoktur.’:
«II. Süre
Madde 306 - Aile mal ortaklığı, belirli veya belirsiz süre için kurulabilir. Süre belirlenmediği takdirde ortaklardan herbiri, altı ay önceden bildirmek şartıyla ortaklıktan çıkabilir.
Yukarıdaki bildirme, tarımsal işletme ile ilgili bir ortaklıkta, ancak ürünlerin yetiştiği yere göre olağan devşirme mev-siminin sonu için geçerlidir.»
-
“1971 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘1) Terim ve ifade: Terimler öteki maddelere uygun duruma getirilmiş, ifade sadeleştirilmiştir.
2) Biçim değişikliği: 325 inci maddenin yürürlükteki met-ni üç cümleden ibaret bir tek fıkra halindedir. Halbuki aslında, nitelik bakımından farklı olan üç ayrı fıkradan oluşmuş bulunduğu için, bu madde, Tasarıda dahi üç fıkra haline konulmuştur.
3) Hüküm değişikliği: 325 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında sadece ifade açıklanmış fakat üçüncü fıkrada de-ğişiklik yapılmıştır. Bu fıkra yürürlükteki metinde müphemdir; zira ikinci fıkrada altı aylık bir feshi ihbar süresi konulduğu halde, üçüncü fıkrada tarımsal mal ortaklığında ihbardan sonra geçmesi gereken süre bir ziraat mevsimi sonuna bağlanmıştır ki, bu mevsim bizim memleketimizin özel durumuna göre, bazı bölgelerde, altı aydan çok daha az olabilir. Sıcak iklimli illerimizde bir mevsimde birkaç defa ürün alındığı bilinen bir gerçektir. Kanun koyucunun maksadı, üçüncü fıkradaki kural ile ikinci fıkrayı ve bu ikinci fıkradaki altı aylık süreyi ortadan kaldırmak olmayıp, altı ayın sonunun rastlayacağı zamanı belirtmektir; yani bir devşirme mevsimi mutad olarak hangi zamanda sona eriyorsa, fesih o zamandan en az altı ay önce ihbar edilmek lâzımdır. Yürürlükteki metin bu ciheti gözönüne almamıştır. İsviçre Medenî Kanununun, bizim 325 inci maddeyi karşılayan 338 inci maddesinde, ziraate tahsis edilmiş olan ortaklıkta feshi ihbarın ilk veya sonbaharda, mahallî örfe göre alışılagelmiş olan zamanlarda yapılabileceğini açıklamıştır. Fakat bunu olduğu gibi almak, memleketimizin sıcak ve soğuk olmak üzere çok çeşitli iklimlere sahip bulunması bakımından mümkün değildir; zira bu iklimlerde ilk veya sonbaharın başlangıcını ve sonunu, tarım ve ürün devşirme bakımından ayrı ayrı belirtmek gerekecektir ki buna imkân yoktur. Bu sebeple her ürünün, yerine göre alışılagelmiş olan devşirme mevsimini gözönüne almak bizim memleketimiz için zorunludur. Bu sebep-le maddenin üçüncü fıkrası, yurdun gerçeklerine göre değiş-tirilecek yukarıki biçime konulmuş, böylece devşirme mev-siminin sonundan en az altı ay önce feshi ihbarın mümkün olduğu ve bundan az bir süre içinde bunun yapılamıyacağı açıklanmıştır.’:
«II. Süresi.
Madde 325 - Aile malortaklığı belirli veya belirsiz bir süre için kurulabilir.
Belirsiz bir süre için kurulmuşsa, ortaklardan herbiri, altı ay önceden bildirmek şartıyla, feshi ihbar edebilir.
Ortaklık malları tarıma tahsis edilmiş ise, fesih ancak ürünlerin yetiştiği yere göre alışılagelmiş olan devirme mev-siminin sonu için ihbar edilebilir.»