-
«1998 ve 1999 Tasarısı»ndaki Gerekçe
«Madde 138- Maddede evlenme isteminin reddi kararına karşı taraflara mahkemeye itirazda bulunma olanağı tanınmıştır. Bu itiraz çekişmeli yargı dâva-sıyla değil, evrak üzerinde incelenecek olan bir itiraz şeklinde hükme bağlanmıştır.
Maddenin ikinci fıkrasında, evlendirme memurluğunun evlenme istemini ret kararının mutlak butlan sebeplerinden birine dayanmış olması hâlinde, buna itiraz dâvasının basit yargılama usulüyle görülen bir dâva şeklinde açılması ve dâvada Cumhuriyet savcısının hazır bulunması öngörülmüştür. Böylece evlenmeye önemli bir engel oluşturan mutlak butlan hâllerinde -kamu düzeniyle ilgisi olması nedeniyle-, dâvada Cumhuriyet savcısının hazır bulunmasında zaruret görülmüştür.»
-
“1984 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘Madde 99- Madde, yürürlükteki Kanunun 100. maddesi- ni karşılamaktadır. Yürürlükteki kanundan farklı olarak tasa-rıda ilân sözkonusu olmadığı için üçüncü kişilerin itiraz etmeleri ve itirazın incelenmesinde metinde yer verilmemiştir. Buna mukabil evlenme istemini memurun ret etmesine karşı evlenmek isteyenlerin her birinin mahkemeye başvurabileceği bu maddede belirtilmiştir.’:
«B. Ret kararına itiraz:
I. İtiraz hakkı
Madde 99- Evlendirme memurunun ret kararına karşı evlenmek isteyenlerden her biri mahkemeye başvurabilir.»
‘Madde 101- Madde, yürürlükteki Kanunun 101. madde-sini karşılamaktadır. Yürürlükteki Kanun, C. Savcısına itiraz imkânı tanımaktadır. Tasarıda ise kesin hükümsüzlük sebeple-rinden birinin bulunduğuna ilişkin ret kararlarına karşı açılan dâvalarda, kanunun kamuyu ilgilendirmesi açısından C. Savcı-sının dâvada hazır bulunması gereği belirtilmiştir. Buna mukabil, kesin hükümsüzlük sebeplerinden birinin bulunmasına rağmen evlenme isteğini ret etmesi için uyarıda bulunmak imkanına her zaman sahiptir. Bu hususta kanuna ayrı bir madde konulmasına gerek görülmemiştir.’:
«III. Cumhuriyet savcısının katılması
Madde 101- Kesin hükümsüzlük sebeplerinden birinin bulunduğuna ilişkin ret kararlarına karşı açılan dâvalarda cumhuriyet savcısı hazır bulunur.»
‘Madde 100 - Madde, yürürlükteki Kanunun 102. maddesini karşılamaktadır. Tasarının sistemi içinde evlendirme memurunun ret kararına karşı mahkemeye yapılan başvuru üzerine uygulanacak yargılama usulünün basit yargılama usulü olduğu açıklığa kavuşturulmuştur.’;
«II. Yargılama usulü
Madde 100 - Evlendirme memurunun ret kararına karşı yapılan itiraz basit yargılama usulüyle incelenir.»
-
“1971 Tasarısı”ndaki Gerekçe
‘1) Terim ve ifade: Terimler öteki maddelere uydurulmuş, ifade sadeleştirilmiştir.
2) Biçim değişikliği: Bu madde üç ayrı kural kapsadığından, üç bağımsız fıkra haline konulmuştur.
3) Hüküm değişikliği, yoktur.’:
*
«B. Evlenmeye itiraz.
I. İtiraz hakkı:
Madde 100 - İlgisi olan herkes, evleneceklerden birinin evlenmeye yetenekli olmadığını veya evlenme için yasaca bir engel bulunduğunu ileri sürerek evlenmenin yapılmasına, ilan süresi içinde, itiraz edebilir.
İtiraz, bildirmenin yapıldığı evlendirme memurluğuna yazılı olarak yapılır.
Evlenme yeteneksizliği veya yasaya göre bir evlenme engeli bulunduğu iddiasına dayanmayan itirazlar, evlendirme memu-runca reddedilir.»
‘1) Terim ve ifade: Terimler öteki maddelere uydurulmuş, ifade sadeleştirilmiştir. Bu maddedeki (mutlak butlan) gibi çok koyu Arapça olan bir terim yerine, 112 nci maddede açıklanan gerekçe ile (temelden bozukluk) terimi konulmuştur.
2) Biçim değişikliği, yoktur.
3) Hüküm değişikliği, yoktur.’:
«II. Doğrudan doğruya itiraz.
Madde 101 - Temelden bozukluk sebeplerinden biri varsa Cumhuriyet Savcısı evlenmenin yapılmasına doğrudan doğruya itiraz etmekle ödevlidir.»