• “1998 ve 1999 Tasarısı”ndaki Gerekçe

    Yürürlükteki Kanunun 4 üncü maddesini karşılamaktadır.

    Maddenin kenar başlığı 1984 tarihli Öntasarıdan alınmış, maddede yer alan “hak ve nısfetle hükmeder.” deyimi yerine, “hukuka ve hakkaniyete göre karar verir.” deyimi kullanılmıştır. Gerçekten maddede yer alan sadece “hak ve nısfetle hükmeder” ifadesi hakimin önüne gelen olayda, hukuku bir tarafa bırakıp sadece hakkaniyeti gözetecekmiş gibi kanı uyandırmaktadır. Oysa hakim, takdir yetkisini kullanırken önce hukuka, daha sonra hakkaniyete göre karar vermek zorundadır."


  • «1984 Tasarısı»ndaki Gerekçe

    ‘MADDE 4 - Madde, yürürlükteki Kanunun 4. maddesini karşılamaktadır. Hüküm değişikliği yoktur.’:

    «III. Hakimin takdir yetkisi

    MADDE 4 – Kanunun takdir yetkisi tanıdığı veya durumun gereklerini ya da haklı sebepleri gözönünde tutmayı emrettiği konularda hakim, hakkaniyetle karar verir.»


  • “1971 Tasarısı”ndaki Gerekçe

    ‘1) Terim ve ifade : Terimler Anayasaya uydurulmuş, ifa- de sadeleştirilmiştir. Bu maddede yapılan başlıca terim değişikliği (muhik) teriminin yerine (önemli) teriminin konulmuş olmasında görülür. Yasaın Almanca metninde (wichtiğe Gründe) denilmiştir ki bu tıpatıp (önemli sebepler) demektir. Gerçekten de Türk Medeni Kanununda çeşitli maddelerde kullanılan (muhik) veya (haklı) sebep terimleri, sanki bir hakkın, bir yetkinin varlığını gösteren bir anlam taşıdığı için yerinde değildir. Maksat herhangi bir hususu haklı kalın (önemli sebepler)in varlığı veya yokluğu meselesi olup, bir yetkinin, bir hakkın ispatı meselesi değildir. Bu yüzden maddede, Almanca aslında olduğu gibi (önemli sebepler) deyimi kullanılmıştır. İleri sürülen sebeplerin önem derecesini takdir etmek ve bunları gözönüne alıp almamak yargıca düşen bir iştir.

    2) Biçim değişikliği yoktur; madde tek fıkra yapılmıştır.

    3) Hüküm değişikliği, yoktur.’ : 

    «III. Yargıcın takdir yetkisi

    Madde 4 – Yasanın takdir yetkisi verdiği veya durumun gereklerine yahut önemli sebeplere göre karar vermekle ödevli kıldığı konularda yargıç, hak ve insafla karar verir.»