Madde 522 - Yürürlükteki kanunun 469 uncu maddesini karşılamaktadır.

Madde, 1984 tarihli Öntasarının 446 ıncı maddesi esas alınmak suretiyle, İsviçre Medenî Kanununun 489 uncu maddesi gözönünde tutularak ve arılaştırılmak suretiyle üç fıkra hâlinde yeniden kaleme alınmıştır.

‘Madde 446 - Madde, yürürlükteki kanunun 469. maddesini karşılamaktadır. Hüküm değişikliği yoktur. Ancak mad-de, kaynak İsviçre Medenî Kanununun 489. maddesine uygun olarak üç fıkra hâlinde düzenlenmiştir.’:

«II. Ardmirasçıya geçme

Madde 446 - Tasarrufta bir zaman belirtilmemişse miras, önmirasçının ölümü ile ardmirasçıya geçer.

Tasarrufta geçme zamanı gösterilmiş olup da önmiras-çının ölümünde bu zaman henüz gelmemişse, miras, teminat vermeleri şartıyla önmirasçının mirasçılarına kalır.

Mirasın ardmirasçıya geçmesine herhangi bir sebeple im-kân kalmadığı anda miras, önmirasçıya, önmirasçı ölmüşse onun mirasçılarına kesin olarak kalır.»

‘1) Terim ve ifade: 469 uncu madde mirasın ardmirasçıya geçişini değil bu geçişin «ne zaman» olacağını çeşitli ihtimallere göre düzenlemektedir. Bugünkü metnin kenar başlığı bu düzenlemeyi göstermek için yetersizdir. «Namzete intikal» terimi bu sebeple yerinde değildir. Medenî Kanun Komisyonu İsviçre as-lındaki kenar başlığı da yeterli ve açık bulmamıştır; zira orada mirasın, ardmirasçıya ne zaman geçeceğinin ölüme bağlı tasarrufta gösterilmesi durumu açıkça belirtilmemiştir. Bütün bu sebeplerle, kenar başlık «geçiş zamanı» olarak değiştirilmiştir. Bu madde, 468 inci maddenin (F) harfiyle başlayan «ardmirasçılık» bahsinin devamı olduğundan (II) başlığını taşımaktadır ve bu sebeple de «ardmirasçıya geçiş zamanı» denilmesine lüzum görülmiyerek sadece «geçiş zamanı» denilmiştir. Bu mad-dede ayrıca ifade sadeleştirilmiş, terimler öteki maddelere uygun duruma getirilmiştir.

2) Biçim değişikliği: Bu maddenin yürürlükteki metni üç cümleden oluşmuş birtek fıkra durumundadır. İsviçre aslında bunu karşılayan 489 uncu maddenin metni üç ayrı fıkradan oluşmuştur; zira bu madde üç ayrı kuralı kapsamaktadır. Me-denî Kanun Komisyonunun hazırladığı ön tasarıdaki 469 uncu madde ise dört ayrı fıkra içinde düzenlenmiştir. Yukarıda belirtildiği gibi bu maddenin gerek aslında, gerek Türk metninde mirasın ardmirasçıya geçecek olduğu zamanın ölüme bağlı ta-sarrufta saptanabileceği belirtilmediğinden madde, bu bakımdan, müphem bir durumdadır. Bu sebeple Medenî Kanun Komisyonu, mefhumu muhaliften anlam çıkarmaya çalışmaktansa, bu noktayı bütün açıklığı ile maddenin başında belirtmeyi uygun bularak bu maddeye bir fıkra eklemiş ve böylece madde dört müstakil fıkra haline getirilmiştir. En başa konulan bu fıkra bir kural değişikliği niteliğinde olmayıp sadece açıklama niteliğindedir. Böylece önmirasçının, mirası, ardmirasçıya ne zaman geçi-receği veya mirasın ne zaman ardmirasçıya geçeceği, kural olarak, ölüme bağlı tasarrufta gösterilecektir. Eğer tasarrufta bu gösterilmemişse veya gösterildiği halde, belirlenen zaman önmirasçının ölümünde henüz gelmemişse veya bu zamanın gelmesine, herhangi bir sebep sonucunda artık imkân kalma-mışsa mirasın ne olacağı bu maddede ayrı ayrı fıkralar içinde düzenlenmektedir. Bu ihtimallerden herbiri ayrı bir konu oldu-ğundan bağımsız fıkralarda yer almış ve böylece 469 uncu maddeye açıklık getirilmiştir. Kenar başlık ise, metne uygun olarak ve Almanca aslında olduğu gibi «geçiş zamanı» olarak değiş-tirilmiştir.

3) Hüküm değişikliği: 469 uncu maddenin bugün yürürlükte olan metninin en son cümlesinde: «Herhangi bir sebepten dolayı mirasın namzete intikali mümkün olmadığı takdirde mükellefin mirasçıları, kat’i surette mirasa sahip olurlar» denilmektedir. Burada söz konusu olan durum «geçiş zamanı» oldu-ğundan, bu maddenin düzenlediği şey, Almanca ve İtalyanca metinlerde olduğu gibi «tasarrufta tayin edilen zamanın gerçekleşmesine herhangi bir sebeple imkân kalmamış olması» halidir. Bu sebeple son fıkra bu yolda düzeltilmiştir. Ancak bu durumda önmirasçı sağ ise, mirasın kesin olarak kendisine geçeceği, bu-günkü metinde gösterilmemiş olduğundan tasarıda bu boşluk doldurularak, bu gibi durumlarda mirasın artık kesin olarak ömirasçıda kalacağı ve onun ölümü halinde ise kendi miras-çılarına geçeceği son fıkrada açıkça belirtilmiştir. Bununla birlikte bu değişiklik bir kural değişikliği taşımaz; zira bütün müellifler bu fıkranın böyle anlaşılması ve uygulanması noktasında oybirliği halindedirler.’

«II. Geçiş zamanı

Madde 469 - Mirasın ardmirasçıya ne zaman geçeceği ölüme bağlı tasarrufta gösterilir.

Tasarrufta gösterilmemişse, miras, önmirasçının ölümü ile ardmirasçıya geçer.

Tasarrufta, ardmirasçıya geçiş zamanı gösterilmiş, ancak bu zaman, önmirasçının ölümünde henüz gelmemişse, teminat verilmesi şartiyle, miras, önmirasçının mirasçılarına geçer.

Belirli zamanda ardmirasçıya geçmesine, herhangi bir sebeple, imkân kalmayan miras, kesin olarak, önmirasçıya; eğer önmirasçı ölmüşse onun mirasçılarına kalır.»