• 4949 sayılı Kanuna ait Hükümet Tasarısı Gerekçesi

    «Maddede, anonim şirketlerde hisseleri temsil eden pay senetlerinin veya pay ilmühaberlerinin çıkarılmamış olması hâlinde çıplak payın haczinin ne şekilde yapılacağı konusunda uygulamada çıkan tereddütleri gidermek amacıyla gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Maddeyle ayrıca haczin Ticaret Siciline tescil edilmek üzere bildirilmesi esası getirilmiş ve haczedilen hisselerin haczin tescilinden sonra başkasına devri halinde bu devrin alacaklının haklarını ihlal ettiği oranda batıl olduğu kabul edilmiştir.»


  • 538 sayılı Kanuna ait Hükümet Tasarısı Gerekçesi

    «İştirak halinde mülkiyet suretiyle münferit bir malın dahi haczine müsade edilmesinde pratik bakımdan büyük bir fayda vardır. Maddeye buna imkan verecek tarzda hükümler konulmuştur. Bu suretle İsviçre tatbikatından ayrılmak zaruri olmuştur. Zira, İsviçre’de borçlunun mirasçı olarak terekede taksim neticesi hissesine düşecek kıymet haczedilmekte, fakat bunun terekeye dahil gayrimenkullerle alakası belirtilmemekte, hatta terekenin tamamı üzerine vazedilen haczin münferit gayrimenkullerin tapu sicilindeki hanesine şerh verilmesi tecviz olunmamaktadır. Halbuki bu durum borçlu mirasçının diğer mirasçılarla ittifak halinde o gayrimenkulü başkasına satmasına ve bu suretle alacaklının el koymasının önlenmesine mani olamamaktadır. Daha açık bir tabirle, İsviçre’de iştirak halinde mülkiyet suretiyle tasarruf edilen bir malda borçlu bu maldaki hakkını alacaklılardan kolaylıkla kaçırmak imkanını elinde bulundurmaktadır. İsviçre’deki bu sistemin mahsurları gözönünde tutularak farklı hükümlerin sevkine ihtiyaç hasıl olmuştur. Yeni metnimizde hem haciz keyfiyetinin münferit bir mala tatbiki derpiş edilmiş, hem de diğer iştirakçilerin iştirak hali dolayısıyla haiz olabileceği hakların ziyaını önleyecek hükümlerle menfaatlerin telifi cihetine gidilmiştir. İştirak halinde mülkiyet mevzuu teşkil eden bir menkul olduğu takdirde de bunun iştirakçilerinin ittifakı ile ahara devrine mani olmak için gerekli tedbirlerin alınacağı hükmü maddeye ilave olunmuştur.

    Bundan başka borçlunun zilyet bulunduğu tapusuz gayrimenkul üzerindeki fevkalade zamanaşımı hükümlerine göre tescilini istemek hakkının haczine cevaz verilmiş ve bu haczin maksadına ulaşmasını temin için zilyetliğin başkasına devrine mani olacak tedbirlerin icra dairesince alınacağı tasrih edilmiştir.

    Alacaklı, icra dairesinden alacağı yetki ile gayrimenkulün tescilini bir ay içinde dava ettiği takdirde faraziye bu madde hükümleri içinde mütalâa edilecek ve ezcümle alacaklı, borçlu adına tescile karar aldığı takdirde yeni bir haciz talebine mahal kalmadığından gayrimenkul mahcuz sayılacaktır.»