Fevkalade Haller- Mühlet- Tatil

Bu maddede, «olağanüstü (fevkalade) hallerde, Cumhurbaşkanı'nın, İİK. 318-329 hükümlerinin -belirli bir süre için ve belirli borçlu kesimi hakkında- uygulanmasına karar vermesi» düzenlenmiştir.

«Ekonomik buhranlar, yangın, deprem, yer kayması, salgın hastalık, su basması, harp gibi fevkalade (olağanüstü) haller nedeniyle, kusuru olmaksızın borçlarını ödeyemeyen borçlulara, borçlarını ödeyebilmeleri için verilen mühlet»e fevkalade mühlet denilir.[1]

«Fevkalade (olağanüstü) haller»in neler olduğu, kanunda «özellikle; ekonomik buhranlar» şeklinde örnek olarak belirtilmiştir. Bunun dışında, savaş, salgın hastalık, genel bir yangın, deprem, yer kayması, su basması, kuraklık, don, zararlı hayvan ve haşerat istilası, devamlı ve geniş bir alanda işsizlik, vb. de bu kavrama dahil edilebilir.[2]

Belirtilen bu durumların gerçekleşmesi halinde; «a) Belirtilen (gerçekleşen) bu fevkalade (olağanüstü) durumdan etkilenen bölgeyi/bölgeleri açıklaması (ilan edilmesi) ve b) İİK’nun 317-329 hükümlerinin, hangi süre için -örneğin; üç ay, altı ay, on sekiz ay şeklinde- bu bölgedeki borçlular için uygulanacağının» duyurulması gerekir. Başka bir deyişle, Cumhurbaşkanı kararı, deyim yerinde ise bir «ön koşul»dur.[3]

Bu kurum, bugüne kadar hiç uygulanmamıştır..[4]

Aşağıda İcra ve İflas Kanunu’nun Onbeşinci Bap’ında işlenen bu kuruma ilişkin madde metni, açıkama ve diğer içerikleri ‘maddenin bölümlerini görüntüle’ linklerinden ayrıntılı olarak inceleyebilirsiniz.

Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde görev yapmakta olan Sayın Prof. Dr.  Muhammet ÖZEKES’in “UNUTULMUŞ BİR İCRA VE İFLÂS HUKUKU MÜESSESESİNİ SALGIN SEBEBİYLE YENİDEN HATIRLAMAK: FEVKALADE MÜHLET VE TATİL (İİK m. 317-330)” ve “SALGIN SEBEBİYLE ORTAYA ÇIKAN SORUNLARDAN DOLAYI YARGILAMA VE TAKİP HUKUKU İLE İLGİLİ BAZI ÖNERİLER” başlıkları altında facebook sayfasında yayımlamış olduğu yazılar için ilgili bağlantılara tıklayın.

 

ONBEŞİNCİ BAP

Fevkalade Hallerde Mühlet ve Tatil

I – FEVKALADE MÜHLET

Madde 317 - Bu babın tatbiki şartları

Maddenin bölümlerini görüntüle                                                               

Fevkalade hallerde hususile devamlı iktisadi buhranlarda Cumhurbaşkanı 318 den 329 uncuya kadar olan maddeler hükümlerinin muayyen bir müddet için bu hallerden müteessir olan mıntaka borçlularına tatbik edilmesine karar verebilir.

 

Madde 318 - Fevkalâde mühletin kabulü, borçlunun dilekçesi

Maddenin bölümlerini görüntüle

Cumhurbaşkanınca bu suretle tayin edilen mıntakalarda 317 nci maddede gösterilen haller sebebiyle kusuru olmaksızın taahhütlerini ifa edemiyen borçlu mühletin hitamında borçlarını tamamen tediye edebileceğini ahval ümit ettiriyorsa icra mahkemesinden nihayet altı ayı geçmemek üzere fevkalade bir mühlet istiyebilir.

Borçlu dilekçesine mali vaziyetini gösteren vesikaları, alacaklılarının listesini raptetmeğe ve icra mahkemesi tarafından talep olunan bütün malumatı vermeğe ve kendisinden istenebilecek evrakın hepsini göstermeğe mecburdur. Borçlu iflâs yolu ile takibe tabi ise dilekçesine fazla olarak bilanço ve defterlerini de rapteder.

Dilekçenin verilmesinden sonra icra mahkemesi, 326 ncı maddede öngörülen alacaklar hariç, tedbir yoluyla derdest takipleri durdurabilir. İcra mahkemesi, takiplerinin durdurulması süresinin fevkalade mühletten indirilip indirilmeyeceğini ve indirilecekse ne ölçüde indirileceğini belirler.

 

Madde 319 - İcra mahkemesince yapılacak tetkikler

Maddenin bölümlerini görüntüle

İcra mahkemesi lüzum gördüğü tahkikleri de yaptıktan sonra mühlet talebi ilk bakışta esassız gibi görünmezse bir gün tayin ve on gün için ilan tarikile bütün alacaklıları davet ve icabında ehli hibreye de müracaat eyler.

Alacaklılar tayin olunan günden evvel dosyayı tetkik edebilirler; alacaklıların mühlet talebine karşı tahriri itirazlarını dermeyan etmek yetkileri de vardır.

İcra mahkemesi kısa bir müddette kararını verir; mühlet vermekle beraber borçluyu bir veya müteaddit taksitlerle ödemeğe de mecbur edebilir.

 

Madde 320 - İstinaf yoluna başvurma

Maddenin bölümlerini görüntüle

Karar hakkında tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde borçlu ile alacaklılardan her biri istinaf yoluna başvurabilir.

İcra mahkemesi tarafından verilmiş olan fevkalâde mühletin hükmü, bölge adliye mahkemesinin kesin kararına kadar geçerlidir.

 

Madde 321 - Defter tanzimi, komiser

Maddenin bölümlerini görüntüle

İcra mahkemesi, mühlet kararını vermezden evvel veya verirken defter tutulmasını emreder ve alacaklıların haklarını korumak maksadile diğer bütün tedbirleri alır.

İcra mahkemesi mühlet vermekle beraber borçlunun muamelelerine nezaret etmek üzere bir komiser tayin edebilir.

Madde 322 - Kararın tebliği

Maddenin bölümlerini görüntüle

Mühlet kararı kattileşince icra dairesine tebliğ ve hemen ilan olunur.

 

Madde 323 - Neticeler, takipler ve müddetler

Maddenin bölümlerini görüntüle

Mühlet içinde borçluya karşı takip yapılabilir ve bu takiplere hacze veya depo emrine kadar devam edilebilir. Haczedilen ücretler mühlet sırasında da tahsil edilir; mühlet sırasında veya mühletten önce başlatılmış bir takip çerçevesinde ayni teminat kapsamına girdiği takdirde kiralar için de aynı kural geçerlidir. Buna mukabil, rehnin paraya çevrilmesi talebi, haciz veya depo emri mühletin verilmesinden önce vuku bulmuş olsa bile, satış yapılamaz veya iflâsa karar verilemez.

106, 150/e, 156, 206, 278, 279 ve 280 inci maddelerde öngörülen süreler mühlet süresince uzatılır. Aynı kural, ayni teminatlarda, taşınmaz rehni ile temin edilmiş alacakların faizleri için de geçerlidir.

Borçlunun tasarruf hakları:

Madde 324 - A - Umumiyetle

Maddenin bölümlerini görüntüle

 

Borçlu işlerine devam edebilir. Ancak mühletin devamınca alacaklıların kanuni menfaatlerine dokunacak yahut alacaklılardan bir kısmını diğerlerinin zararına olarak tercih suretile yapılacak muameleler memnudur.

 

Madde 325 - B - Yetkili makam tarafından alınan hususi tedbirler hakkında

Maddenin bölümlerini görüntüle

İcra mahkemesi fevkalâde mühleti verirken komiserin yoksa bizzat icra mahkemesinin muvafakatı olmaksızın borçlunun taşınmazlarını temlik yahut bunlar üzerinde aynı haklar tesis, rehinler ihdas, ivazsız tasarruflar icra etmeyeceğine ve fevkalâde mühletten evvel doğmuş borçlara karşı ödemeler yapmayacağına ve kefalet edemeyeceğine ve ederse hükümsüz olacağına karar verebilir.

Ancak 206 ıncı maddede mezkur ikinci ve üçüncü sıradaki borçların ödenmesi ve 319 uncu maddenin üçüncü fıkrasında bahsolunan taksitlerin tediyesi için muvafakat almağa lüzum yoktur.

Fevkalâde mühlet kararında yukarıdaki kayıtlar bulunursa bunlar da ilana yazılır ve fevkalâde mühlet tapu siciline temlik hakkının tahdidi suretile geçirilir.

 

Madde 326 - Fevkalade mühlete tabi olmayan alacaklar

Maddenin bölümlerini görüntüle

Mühlet, ......... liradan aşağı alacaklara ve 206 ncı maddenin birinci sırasındaki alacaklara uygulanmaz.

Bu alacaklar, borçlu iflâs yoluyla takibe tabi bulunmuş olsa bile fevkalade mühlet esnasında ancak haciz yoluyla yahut rehinin paraya çevrilmesi suretiyle takip olunabilir.

 

Madde 327 - Uzatma

Maddenin bölümlerini görüntüle

317 inci madde hükümlerine göre tayin olunan müddet içinde borçlunun dilekçesi üzerine icra mahkemesi tarafından verilen fevkalade mühlet; bunu icap ettiren sebepler borçlunun kusuru olmaksızın devam ediyorsa nihayet dört ay uzatılabilir.

Borçlu dilekçesine alacaklıların mütemmin bir listesini ve eğer iflâs yolile takibe tabi ise mütemmim bir bilanço raptetmeğe mecburdur.

İcra mahkemesi alacaklıların itirazlarını yazı ile bildirmeleri için bir müddet tayin ederek uzatma talebini ilana tebliğ eder.

Bir komiser tayin edilmiş ise o da rapor vermeğe davet olunur.

Müddet bittikten sonra icra mahkemesi kararını verir ve bu karar aynı şartlara göre ilan olunur. Fevkalade mühlette olduğu gibi bu karar hakkında da istinaf yoluna başvurulabilir.

Bölge adliye mahkemesi bu halde dosya üzerine kararını verir.
 

Madde 328 - Refi

Maddenin bölümlerini görüntüle

İcra mahkemesi aşağıdaki hallerde alacaklılardan birinin veya komiserin talebi üzerine mühletin kalkmasına karar verebilir:

1- Borçlu tayin olunan taksitleri vaktinde ödemezse;

2- Borçlu komiserin talimatı hilafına hareket eder ve alacaklıların kanuni menfaatlerini ihlal yahut bazılarını diğerlerinin zararına olarak iltizam eylerse;

3- Borçlunun icra mahkemesine verdiği malumatın hakikata muhalif olduğunu yahut borçlunun bütün taahhütlerini ifaya muktedir bulunduğunu alacaklılardan biri ispat ederse,

Borçlu dinlenmeğe yahut itirazlarını yazı ile bildirmeğe davet olunur. İcra mahkemesi icabı halinde mütemmim malumat elde ettikten sonra dosya üzerinde kararını verir. Müracaat vukuunda bölge adliye mahkemesi de aynı veçhile hareket eder. Refi kararı mühlet kararının tabi olduğu şartlar dairesinde ilan olunur.

Refi kararı ikinci ve üçüncü numaralara göre verilmiş ise borçluya konkordato mühleti veya yeni bir fevkalade mühlet verilemez.
 

Madde 329 - Fevkalâde mühlet içinde konkordato ve yeniden mühlet verilmemesi

Maddenin bölümlerini görüntüle

 

Fevkalâde mühletin devamı esnasında konkordato talep etmek arzusunda bulunan borçlu vesikalarını ve komiserin mütealanamesiyle birlikte konkordato projesini mühletin bitmesinden evvel vermeğe mecburdur.

Fevkalâde müddetin bitmesinden sonra başlayan altı ay içinde konkordato mühleti verilemeyeceği gibi yeniden fevkalâde mühlet de verilemez.

Madde 329/a - İflâsın ertelenmesi ile ilişki

Maddenin bölümlerini görüntüle

 Mülga (28/2/2018-7101/65 md)

II – FEVKALADE HALLERDE TATİL

Madde 330 - İcra takiplerinin durdurulması halleri

Maddenin bölümlerini görüntüle

Salgın hastalık,umumi bir musibet veya harb halinde Cumhurbaşkanı karariyle memleketin bir kısmında veya bazı iktisadi zümreler lehine muayyen bir müddet için icra takipleri durdurulabilir.